De Eyckenmolen in Bertem-dorp is een graanwatermolen met (verwijderd) bovenslagrad op de Voer in de Sint-Franciscusberg 1, nabij de weg Brussel-Leuven, op 600 meter ten oosten van de kerk van Bertem.

De watermolen werd in 1619 vermeld als de “molen in de Eyckdelle”. Nicolaas Verhoeven was toen molenaar op deze molen. In 1621 vermeldde men de 'Eyckmolen' die grensde aan 'de gemene vroente'. In de achttiende eeuw stond de molen bekend als 'molendinum de Dalem'. In 1702 werd de weduwe De Wit als 'molderesse' opgegeven volgens de telling van dat jaar. De watermolen van Bertem-dorp was eigendom van de 'Sociëteyt Jesu' oftewel de Jezuïtenorde. In 1748 werd hij verhuurd voor 110 gulden per jaar, volgens de verklaring van molenaar Andries Mispelters.

In 1793 was Jacobus van de Weyngaert, een zoon van Andries Van Wijngaerden en Johanne Huybens te Nederokkerzeel molenaar op de Eyckenmolen. Hij huwde Josina van Meerbeeck. De goederen van de Jezuïtenorde werden meestal openbaar verkocht, nadat de orde in de Oostenrijkse tijd afgeschaft werd. Dit is waarschijnlijk ook gebeurd met de Eyckenmolen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vleeracker Reinier en Cie, molenaar te Bertem
- 15.05.1848, erfenis: a) Vleeracker Jean, landbouwer te Meerbeek, b) Vleeracker Engelbert Joseph, landbouwer te Bertem, c) Vleeracker André, landbouwer te Bertem, d) Vleeracker Marie Anne, e) Vleeracker Marie, echtgenote Vrancken Louis, te Hoogstraten en f) Tasson Jacques Ferdinand, zonder beroep te Diest (overlijden van Reinier Vleeracker)
- 15.05.1848, verkoop: Vleeracker Josephus en Cie, molenaar te Bertem (notaris Roberti)
- 05.03.1864, verkoop: a) Vleeracker Josephus, molenaar te Bertem, b) Vleeracker Engelbertus en c) Vleeracker Maria Anna, teBertem (notaris Van Bellinghen)
- 18.01.1871, verkoop: a) Vleeracker Josephus en b) Vleeracker Enggelbert, landbouwers te Bertem (notaris Brion)
- 28.06.1880, verkoop: Vleeracker-Dewals Remi Theodoor, molenaar te Bertem (notaris Beckers)
- 08.08.1919, gift: Vleeracker-Coopmans Pieter Emile, molenaar te Bertem (notaris Roberti)
- 05.10.1950, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Pieter Vleeracker)
- 2015, eigenaar: Vleeracker L.

In 1847 was de Eyckenmolen in handen van Josephus Vleeracker. Deze was te Heverlee geboren in 1810. Ook Henri Vleeracker en Marie Anne Vleeracker woonden toen op de watermolen. Allen waren ongehuwd. Maria Timmermans woonde eveneens op de Eyckenmolen. Ze was de dochter van Johannes Josephus Timmermans (* Tienen 1852) en van Coleta Vleeracker, de zuster van molenaar Josephus Vleeracker. In 1886 was Remy Theodoor Vleeracker molenaar op de de Eyckenmolen. Hij kreeg dat jaar toelating van de gemeente om het waterrad te vernieuwen. In 1904 liet hij een benzinemotor plaatsen om de molen aan te drijven.

De laatste molenaars waren Emiel Vleeracker (Mille-n-oët de muile) en zijn zoon Victor (Fik) (nog mechanisch tot ca. 1980) en hun werkman, Emiel Dewals.  In 1964 werd het metalen waterrad (voorheen een houten) weggenomen. Thans is het gebouw ingericht als woning. Er zijn nog delen van het mechanisme en van het sluiswerk aanwezig.

Lieven DENEWET & Niels Wennekes

Literatuur

Joseph De Kempeneer, "De pachthoven en de watermolen van de abdij van Park te Bertem", in: Mededelingen Geschied- en Oudheidkundige Kring van Leuven en Omgeving, X, 1970, nr. 3-4, p. 217-232.
H. Vannoppen, "De geschiedenis van Bertem, het Teussersdorp bij de Romaanse kerk", 1980;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.
Mark Van Roy, "De historische en ecologische rijkdom van de vallei van de Voer", in: Ons Heem, themanummer Mijn Waterweg", jg. 61 (2008), nr. 2 (april-mei-juni), p 44, ill.
Arthur Cosyn, "Sites Brabançons", Liège, Aug. Bénrad, 1902 (Ouvrage publié sous le Patronage du "Toruing Club de Belgique) (met foto van Leon Cosyn).