De Langeveldemolen is een turbine-watermolen (tot 1907: met een waterrad) op de Grote Molenbeek in Langevelde 6, op 1,2 kilometer ten noordoosten van de kerk van Merchtem. De Langeveldmolen is gelegen op een domein van 3ha76ca, waarvan 2ha14ca onmiddellijk paalt aan de molen.

De molen en de kunstmatige waterval op de Grote Molenbeek ontstonden vermoedelijk in de 14de eeuw. Op het einde van de 14de eeuw maakte de Langeveldemolen deel uit van de heerlijkheid van de familie Pipenpoy die onder andere drie banmolens omvatte: de Binnenmolen (Collier), de Koutermolen en de Langeveldemolen. Het banrecht, waarbij de inwones verplicht werden hun graan te laten malen in de banmolen, werd reeds vermeld in vonnissen van 1430 en 1432 ten voordele van Peter Pipenpoy, heer van Mechtem.

Op 19 juli 1487 verleende de ontvanger van Overzenne, Gosuin Vandernoot, de toestemming aan de erfgenamen van Sire Hendrik Pipenpoy (heer van Merchtem) om een wateroliemolen te bouwen.

In 1559 werd de molen gebruikt als drafmolen.

Tijdens het Frans regime (1796-1815) werden de voorrechten van de "Vrijheid Merchtem", waaronder het banrecht van de molenaars, afgeschaft. De boeren mochten voortaan zelf hun molen kiezen. Het water- en stuwrecht bleef evenwel, tot op de dag van heden, ononderbroken aan de watermolen verbonden.

De erfgenamen van de laatste heer van Merchtem, Jan André Peytier, verkochten de drie molens in 1820 aan Jan Baptist Van Roy.

In 1837 werd de molen door de nieuwe eigenaar Willems-Zamboni omgevormd in een papiermolen, maar sinds 1842 werd er opnieuw enkel graan gemalen. In 1840 werd een toelating verkregen om een stoommachine te bouwen voor de graanmolen.

In 1846 werd de molen verkocht aan Petrus van Overstraeten. Nadat de molen een aantal jaren niet meer werd gebruikt, kreeg Prosper van Overstraeten in 1896 een gunstig advies van de gemeente om de molen opnieuw in werking te stellen.

Eigenaars:
- tot de Franse tijd: de opeenvolgende heren van Merchtem
- tot 1820: de erfgenamen van Jan André Peytier, de laatste heer van Merchtem
- 1820, verkoop: Van Roy Jan-Baptist
- voor 1834, eigenaar: Van Roy-Vermoesen Laurent Charles, landbouwer te Merchtem
- 15.12.1835, verkoop: Willems-Zamboni, eigenaar te Merchtem (notaris Saene)
- 27.06.1846, verkoop: Van Overstraeten-Aelbrecht Petrus, pachter te Merchtem (notaris Sacré)
- 13.02.1882, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Petrus Van Overstraeten)
- 14.02.1884, deling: Van Overstraeten Marie Judoca Antoinette, zonder beroep te Merchtem (notaris Van Overstaeten)
- 1896, ruil: Van Overstraeten Jan Prosper, eigenaar te Merchtem
- 11.03.1913, verkoop: De Smedt (Pieter) Jozef Benedict en Van den Borre Maria, molenaar te Merchtem (notaris Ingeveld)
- 1928, erfenis: de weduwe (Van den Borre Maria), kinderen en kleinkinderen
- 26.05.1955, begin vruchtgebruik: a) De Smedt-Van den Borre Petrus Jozef Benedict (voor vruchtgebruik), molenaar te Merchtem en b) De Smedt (later gehuwd met Ceurstemont) Cyrille August Joseph (voor naakte eigendom), molenaar te Merchtem (notaris De Schieter)
- 25.02.1964, erfenis: De Smedt-Ceurstemont Cyriel August Joseph, molenaar te Merchtem (overlijden van Petrus De Smedt)
- 2020, verkoop: private eigenaar

In 1904 kreeg Prosper van Overstraeten de toelating om het klein metalen bovenslagrad te vervangen door een turbine voor de aandrijving van de bloemmolen. De plaats waar het waterrad stond is nog steeds zichtbaar op de watergevel van het molengebouw.

De molen werd in 1913 verkocht aan Jozef De Smedt en Maria Van Den Borre. Ze verbouwden het molenhuis tot een tweeverdiepingshuis met neotraditionele inslag. Boven de inrijpoort zijn er arduinen consoles met de initialen VDB (Van Den Borre) en J DS (Jozef De Smedt) met het jaartal 1914.

Vanaf de jaren 1930 werd de molen elektrisch aangedreven. De turbine en de houten schoven van de sluis werden in 1961 verwijderd, zodat de molen voortaan enkel elektrisch aangedreven werd.

De laatste molenaar was Cyriel De Smedt, gehuwd met Angèle Ceurstemont, geboren te Merchtem op 1 maart 1929 en er overleden in het WoonZorgCentrum Ter Stelten op 19 januari 2016. Hij was molenaar tot ongeveer 2005 waarbij hij de maalstoel bediende samen met de pletmolen.

In 2011 onderzocht het bedrijf Evolion bvba uit Diegem (zaakvoerder ir. Ludo Candries) in opdracht van de gemeente Merchtem (burgemeester Eddie De Block), of de molensite in aanmerking kon komen voor de opwekking van groene stroom door middel van een "visvriendelijke" hydrodynamische schroef (schroef van archimedes). Dat plan is niet tot uitvoering gekomen.

De familie De Smedt stelde het hele domein (woonhuis, boerderij, watermolen, 2 weiden, 10704 m²) werd op 8 juni 2016 te koop door notaris Fermon uit Opwijk. Inmiddels is er een nieuwe private eigenaar.

Bouwkundige beschrijving
Het is een tweeverdiepingshuis onder zadeldak (pannen), met neotraditionele inslag. Aan de waterkant, een onderbouw van zandsteenblokken in vrij regelmatig verband, wijzend op de oude kern. Voorts gecementeerd.
Een groot gedeelte van het binnenwerk is nog aanwezig:
- traditonele maalstoel met twee molenstenen van ongeveer 1500 kg elk. De loper draait ongeveer 125 toeren per minuut
- een pletmachine, aangedreven door elekticiteit, om graan te pletten voor dierenvoeding.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

VMMA, "Merchtem haalt energie uit beek", VTM-Het Nieuws, 29.07.2011
Het Vlaams-Brabantse Merchtem wil als 1e gemeente in Vlaanderen alternatieve stroom halen uit water. Omdat op veel plaatsen protest groeit tegen windmolens, gaat de gemeente 6 hydrodynamische schroeven plaatsen in de Grote Molenbeek.

Jean-Paul Van der Elst, "Watermolen Langevelde staat te koop", goeiedag.be (Merchtem), 07.05.2016.
Op Immoweb staat een uniek Merchtems gebouw te koop: de watermolen op Langevelde. Het molendomein is sinds generaties in het bezit van de familie De Smedt.
Smettesmolen kent een heel lange geschiedenis. De oudste sporen gaan terug tot de 15de eeuw. De huidige gebouwen zijn iets meer dan 100 jaar oud maar het interieur (zie foto) is nog zeer authentiek.
De laatste molenaar was Cyriel De Smedt. In 1961 werd de bedrijvigheid stil gelegd en werd de turbine verwijderd. Een oude pletmachine werd nog wel occasioneel gebruikt om dierenvoeding uit graan te bereiden.
De gemeente Merchtem liet ook een onderzoek uitvoeren om te zien of de molen gebruikt zou kunnen worden om elektrische stroom op te wekken maar dat bleek niet mogelijk.
De molen is ook nauw verbonden met de Merchtemse Steltenlopers waar de familie De Smedt een belangrijke rol in speelde en nog steeds speelt. Het is te hopen dat de nieuwe eigenaar (samen met de hoeve- en molengebouwen worden ook twee weiden verkocht) het karaktervolle interieur voor het nageslacht bewaart. Het gebouw is echter niet beschermd als monument.

Rouwbrief van de laatste molenaar Cyriel De Smedt
Iedere dag werd je wereld kleiner de mogelijkheden minder de wilskracht bleef het leven niet.
Cyriel De Smedt  Echtgenoot van Angèle Ceurstemont
Molenaar op rust
Vereerd met het Sint-Romboutskruis Lid van de kerkraad Onze-Lieve-Vrouw-ter Noodt
geboren te Merchtem op 1 maart 1929 en er overleden in het WoonZorgCentrum Ter Stelten op dinsdag 19 januari 2016.
De verrijzenisviering van Cyriel zal plaatshebben in de kerk van Onze-Lieve-Vrouw-ter Noodt te Merchtem op  zaterdag 23 januari 2016 om 10 uur.
Voorafgaand is er gelegenheid tot groeten  in de kerk vanaf 9.40 uur.
Aansluitend zal de plaatsing in de familiegrafkelder plaatshebben  op de begraafplaats van Merchtem.
De eucharistie die hoort bij de verrijzenisviering zal plaatshebben  in dezelfde kerk op zondag 28 februari 2016 om 10.30 uur.
Een laatste groet wordt u geboden in het funerarium Moyson Dendermondestraat 96 te Merchtem, vrijdag tussen 19 en 20 uur.
Wie wenst kan online condoleren via www. uitvaartenmoyson. be
dit melden u:
zijn echtgenote:  Angèle Ceurstemont,
zijn kinderen:  Joris en Lut De Smedt - De Baerdemaeker, Patrick en Christel De Smedt - Verdoodt, Geert en Bernadette De Smedt - Berghman, Anne-Mie De Smedt,
zijn kleinkinderen:  Stijn De Smedt, Tim en Noreen De Smedt - Van Zeebroeck, Stéphanie De Smedt en Fréderic Van Campe, Lorenz De Smedt en vriendin Charlotte, Jonas De Smedt, Eli De Smedt, Gunther Van den Broeck en vriendin, Matthias Van den Broeck,
zijn schoonbroers, schoonzussen, neven en nichten.
De families  De Smedt - Ceurstemont - Van den Borre  De Buyser - De Block.
met dank aan de groepspraktijk van Dr. Lombaert, directie en personeel van het WZC Ter Stelten te Merchtem.
Rouwadres: Langevelde 6 - 1785 Merchtem
uitvaarten bvba Moyson 052/37.03.44.

Literatuur

M. Sacré, "Merchtem in woord en beeld", s.l., 1927;
M. Sacré, "Geschiedenis der gemeente Merchtem", Roeselare, 1904.
M. Sacré, "Kroniek- en Oorkondenboek van Merchtem", Gent, 1904.
C. De Maegd & S. Van Aerschot, "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2N", Gent, 1975.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992, p. 18-19.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Rik Geeroms & Raf Asselman, "Langevelde, daarbij die molen!", in: Merchtem ons dorp, deel I, Bloemlezing, Een Reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, Heemkring Soetendaelle Merchtem, 1996, p.105-106, krt.
Raf Asselman & Maurits Everaet, "Langeveldmolen", in: Merchtem ons dorp, deel I, Bloemlezing, Een Reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, Heemkring Soetendaelle Merchtem, 1996, p. 107.
 
Persberichten
Erik Gyselinck, "Gemeente laat onderzoek uitvoeren. Grote Molenbeek kan groene energie leveren", Het Nieuwsblad, 29.07.2011.
VMMA, "Merchtem haalt energie uit beek", VTM-Het Nieuws, 29.07.2011.
Jean-Paul Van der Elst, "Watermolen Langevelde staat te koop", goeiedag.be (Merchtem), 07.05.2016.
“Hoeve (oude watermolen) en 2 weiden”, Langevelde 6, 1785 Merchtem” immoweb.be (29.04.2016).