Deze achtzijdige bakstenen rosmolen met pannendak werd gebouwd in 1866, toen de boerderij (nu Rosmolenhoeve genaamd) in het bezit was van Maria Prisca de Ghellinck d'Elseghem, eigenares te Wannegem-Lede. De rosmolen staat ten noorden van het erf, aan de weg Moere-Leke, even voorbij de kruising met de weg Koekelare-Zande. Het erf is te bereiken via een lange toegangsdreef.
Het is een geelbakstenen gebouwtje op octogonale plattegrond en onder tentdak. Oorspronkelijk was er een strodak, thans zijn er rode mechanische pannen.. Licht getoogde muuropeningen onder strek, oorspronkelijk beluikt (zie duimen). Witbepleisterde wanden. Het looppad voor de paarden, die dus buitenom liepen, is nog gedeeltelijk aanwezig. Het interieur is volledig verdwenen. De twee blauwe molenstenen staan tegen de gevel. 
In 2005 werd het gebouwtje uitwendig gerenoveerd.

Lieven DENEWET

Over de boerderij

Achterin gelegen hoeve zogenaamd "De Rosmolenhoeve" (houten naambord), als site teruggaand tot de 18de eeuw. Huidig gebouwenbestand is te dateren in de late 18de eeuw en midden 19de eeuw met toevoeging van recente loodsen. Toegankelijk via een verharde oprit.
De site is weergegeven op de Ferrariskaart van ca. 1775. Op het primitief kadasterplan van circa 1834 zien we de aanduiding van een woonhuis met geïncorporeerde stal, een parallelle schuur en twee kleine nutsgebouwen. Toenmalig eigenaar was Carolus Deghellinck, rentenier te Gent. Volgens het kadaster werd in 1866 de rosmolen gebouwd. Tot voor kort bevond zich een bakhuis ten zuidoosten van het erf (zie weergave op de Atlas der Buurtwegen van circa 1846).

Ten noordoosten van het erf, boerenhuis met links opkamer onder hogere nok. Verankerde, witgeschilderde volumes met zwarte plint onder zadeldaken (rode mechanische pannen). Het dak van de opkamer is gevat tussen twee tuitgevels met aandaken en muurvlechtingen. Aangepaste muuropeningen met uitzondering van twee segmentboogvensters onder strek en dito keldervenster met verticale smeedijzeren dievenstaven in linker zijgevel. Waterpomp tegen erfgevel. Interieur met bewaarde rode terracottategelvloer in opkamer en kelder onder twee tongewelven.

In twee rechter traveeën geïncorporeerde paardenstal. Bewaarde balkenroostering met moer- en kinderbalken, witgekalkte wanden, bewaarde kap vergaard met pen-en-gatverbindingen.

P. Vanneste & S. Baert, VIOE.

Literatuur

Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Zande, 1882/15.
Levende Molens, VII, 1985, 10, p. 80 (aldaar verkeerdelijk te Moere gesitueerd).
P. Vanneste & S. Baert m.m.v. B. Boone, S. Creyf & M. Vranckx, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West- Vlaanderen, Gemeente Koekelare met deelgemeenten Bovekerke en Zande", Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, 2010.
Jonh Verpaalen, "De achtzijdige rosmolen van MOere", in: De Belgische Molenaar & Levende Molens, okt. 1985 (foutieve lokatie te Moere).
John Verpaalen "De rosmolen van 'Het Duvekot' in Veurne", Vlaamse Molens, jg. 8, 2014, nr. 3, p. 4-7.