De traditionele (foutieve) visie op de Tomp als een middeleeuwse torenburcht.
Torenburcht door Willem van Boxtel opgericht begin 14e eeuw. Zetel van de Heerlijkheid Achel-Hamont-Sint-Huibrechts-Lille, huys van Boxtel. Begin 15e eeuw werd deze primitieve burcht vervangen door de moderne grote burch van Grevenbroek. Toren, grachten, pallisade en woning werden gerestaureerd in 1968.
René Winters schreef over de torenburcht: De Achelse middeleeuwse toren de Tomp is geen schans- of verdedigingstoren maar een zeer zeldzame torenmolen. Dat beweert het bestuur van de geschied- en heemkundige kring De Goede Stede uit Hamont. In hun speurtocht naar de oorsprong van Hamont-Achels meest bekende monument gingen enkele kringleden op zoek naar soortgelijke middeleeuwse bouwwerken. Ze kwamen terecht bij de ruïne van de ronde toren van het kasteel van Well in Nederlands-Limburg. Het dorp ligt een 15-tal kilometer boven Venlo en was vroeger een strategische oversteekplaats van de Maas. Het is opmerkelijk dat de bakstenen toren, in de volksmond Draketoren genoemd, tal van gelijkenissen vertoont met de Tomp in Achel. Er is zelfs een historisch-genealogische connectie tussen Achel en Well. Tot in de zestiger jaren was de ruïne van de Tomp een mysterieus gebouw van middeleeuwse oorsprong binnen de heerlijkheid Grevenbroek. De heerlijkheid omvatte de dorpen Achel, Sint-Huibrechts-Lille en de stad Hamont. Volgens secretaris Luc Van de Sijpe van De Goede Stede Hamont moet men teruggaan naar de oorspronkelijke toestand van de cilindrische stenen toren van Well om van een kopie te kunnen spreken. Van de Sijpe: «In eerste instantie werden we door een aantal aanpassingen misleid. De toren van Well werd verhoogd tijdens verbouwingen aan het naburige kasteel. De toren kreeg ook een overwelfde kelder die van buitenaf bereikbaar werd. Boven deze overwelving werd rond heel de toren grond gestort.
Na opzoekingswerk in de zestiger jaren kwam de Achelse priester Adriaan Claassen tot het besluit dat de Tomp een torenburcht was. Een noodtoren waarin bij gevaar de heer met zijn gevolg toevlucht kon nemen. Claassen stelde dat de Tomp een van de weinige bewaarde voorbeelden was van primitieve burchtvormen. In de jaren '67-'68 werd de toren gerestaureerd. Het restauratiedossier kreeg in januari '64 een gunstig advies van de toenmalige Commissie van Monumenten. Adriaan Claassen ontving in '71 de Pro Civitate-prijs voor de restauratie van de Achelse Tomp. ---------------- Sage. Twee boswachters die van Achel naar Hamont wandelden, gingen tijdens een onweer schuilen in de Tomp (1). Bij het betreden van het kasteel hoorden de mannen een vrouw roepen. In het kasteel spookte het. Sommigen beweerden dat een mentaal gestoorde vrouw er haar intrek had genomen. Bron: D. Truyen, Leuven, 1946
-------------
We bezochten de Tomp gister. Na een kleine zwerftocht doorheen Achel, uiteindelijk gevonden midden een mooi natuurgebied. Wonderlijk hoe het er lag. Ik was ook op zoek naar jeugdherinneringen, die ik ooit deelde met Dhr A.Cleassen,omdat ik menig archeologisch potje voor hem heb zitten plakken in de Maasmechelen. Tot mijn grote verbijstering en diepe teleurstelling werden we van het terrein verwijderd door een aantal jonge mannen, nadat we onze zoektocht naar de Tomp eindelijk hadden bereikt. Meneer, het is priveterrein en de poort werd voor onze neus gesloten, geen discussie mogelijk. Terwijl niets en nergens een aanduiding stond dat we ons op priveterrein bevonden. Integendeel door openbaar gemeenschapsgelden ging ik er vanuit dat dit monument was gerestaureerd en ook voor publiek toegankelijk bezoekbaar was, waar we dan tenminste recht op hadden. Want alle bordjes waren officiele aanduidingen naar de Tomp. Allemaal onduidelijk en misleidende informatie. Mijn herinneringen niet gevoed en ook mijn recht op historische voeding. Wat een ontgoocheling en ik was weer een desillusie rijker, wat niet had gehoeven. Kan daar nou eens wat aan gedaan worden, want de boosheid ontstaan door afwijzing is er nog. Gepost door: Toon ORY | 25-06-12 (tomp. skynetblogs. be)
Literatuur
Gichten Grevenbroek, nr. 19, folio 12, 17 juni 1513. L. van Sijpe, "Millenniumboek Hamont-Achel", Hamont-Achel, Geschied- en Heemkundige Kring : “De Goede Stede Hamont” 1999. A. Claassen, "De Achelse Tomp", Het Oude Land van Loon, XXIII, 1968, p. 203-233; overdruk in de reeks: Archaeologica belgica, 110 - Brussel, Nationale dienst voor opgravingen, 1969; J. Van Overstraeten, "De molens te Aartselaar, Achel en Adegem", in: Toerisme, XXIII, 1944, p. 114-115; M. Bussels, "De molens van Grevenbroek", in: Limburg, XXIII, 1941-'42, p. 128-135; M. Bussels, "Over den molen van Grevenbroek", in: Het Oude Land van Loon, I, 1946, p. 65; A. Claassen, "Het molenhuis bij de Achelse Tomp. Bakermat van de familie Nagelmackers", in: De Woonstede door de eeuwen heen, 1970, p. 44-47; A. Claassen, "Achel in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972; R. Van Lent, "De molens van Grevenbroek in het Graafschap Loon", in: Verzamelde Opstellen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Hasselt, V, 1929, p. 89-99. Info Grevenbroekmuseum, in het Simonshuis (Achel). Daar is ook heel wat aardewerk te zien dat in de gracht rond de Tomp werd opgegraven. Info Documentatiecentrum Dr. Bussels terecht (Wal 18 Hamont)
Persberichten KVH, "Tomp", in: Het Nieuwsblad, 10.01.2008.
|