|
Team Vlaams Bouwmeester - Atelier - Ontwerpend onderzoek - Meesterproef - Edities
MP1706 Herbestemmingsonderzoek slagmolen in Genk
Stad Genk i.s.m. de eigenaar van de slagmolen.
Slagmolenweg 76
3600 Genk
Laureaat ontwerper: Lotte Luyckx
Type opdracht: Herbestemmingsonderzoek
Projectregisserur: Jeroen Beerten (BEL architecten)
Opdrachtomschrijving
De slagmolen is een watermolen die teruggaat tot de 16de en 17de eeuw en is daarmee het oudste gebouw van Genk. Het herbestemmingsonderzoek voor de molen moet leiden tot één of meerdere concrete voorstellen van invulling voor het molengebouw en aanhorigheden. De slagmolen is strategisch gelegen tussen het stadscentrum en het natuurreservaat De Maten. Binnen het masterplan Stadspark Stiemerbeekvallei zou het gebouw dienst kunnen doen als onthaalpunt voor het natuurgebied De Maten/De Wijers en als ontmoetingsplaats en rustpunt. De vroegere functie van café/restaurant kan worden hernomen, maar er zou ook plaats moeten zijn om bijvoorbeeld de rol van onthaalpunt op te nemen. De molen is in principe ook maalvaardig.
Uit het juryverslag
Lotte Luykx analyseert de site van de slagmolen vanuit verschillende invalshoeken en legt een sterke link naar de schilderkunst. Zo probeert ze de slagmolen in te schakelen als satelliet van een breder kunstennetwerk van Genk. Ze gaat heel subtiel om met de slagmolen, waarbij ze ook aangeeft dat er nog veel onderzoek en analyse nodig is om tot effectieve voorstellen te komen. Het parcours dat ze voorstelt is in ieder geval veelbelovend. Ze ziet het haalbaarheidsonderzoek in twee fasen waarbij ze eerst wil werken aan de betrokkenheid van verenigingen en de buurt en het draagvlak vergroten. Deze fase zou resulteren in een observatie-atlas die als basis dient om de kwaliteiten van de site te onderzoeken om de identiteit van de slagmolen op die manier verder uit te bouwen. Ze wil het bewustzijn rond water opnieuw versterken (zoals de studie voor de Stiemerbeekvallei) als erfgoed- en natuurwaarde
-------------------
Intekendatum: 19.08.2005, 10 u.
Molen: Genk (Limb.), Slagmolen - watermolen met houten onderslagrad
Bouwheer: Renaat Huygen-Geurts, Genk
Ontwerper: bvba Ontwerpburo Barchi, Riemst (Peter Vos
Opdracht: Restauratie dak, watergevel en maalvloer; o/cat. D24, kl. 1; 75 kalenderdagen
Plaats aanbesteding: bvba Ontwerpburo Barchi, Tikkelsteeg 11, 3770 Riemst
-------------------
Twee gedichten over de Slagmolen in het Genker dialect door Jozefine Paradijs uit Bocholt, afkomstig van Genk en Veldeke lid.
De Sloagmiële èn Gènk….
Iehver bòbbels en knòbbels, door koehter en losse zand
Dèn Hasseltwèg wird opgemoakt, heroangelagd…
Ergès lènks oafdrèijè woas oos gezagd
En effe dónoo likt het oan de regse kant….
Èèn drèkde van bèlang, veel ottoos rontèlum,
Het woas è koehmen en è goehn,
è besjermd geboo, het likt do sjoen…
hielwat gènker volk kèmt gèèn heierum….
De Sloagmieëlen , doeër de joeëhre heen
as è pèrèlke tieëhge de Moate oangelèhge
zoehmer en wènter, oog bij rèhge
wirt dò gewaneld, doehr minse met goei been…
aaner koehme vir de gezellighèts, en drènke ne slók
och vir ’t leste nouts te hiehre,
want wèt gè wat er geet gebiehre?….
Op leste van ’t joar hingt Renaat z’ne jas oan den hók…..
Wei dat dan weier geeht dò moeten vè mer no rooje
De miehle en Renaat, dat ès zoe al joare lank
Dat klinkt èn hermènie, dat klinkt as ene klank,
Ven hèbben him al èn kruk oan dèn toog oangebooje….
Paradijs Jozefine 05/04/2010
De Slagmolen in Genk....
Over bulten en knobbels, door gaten en mulle zand,
De Hasseltweg wordt hersteld, heraangelegd...
Ergens links afslaan was er ons gezegd
En even verder ligt het aan de rechterkant...
Een drukte van belang, veel auto's geparkeerd,
het was een komen en een gaan,
een beschermd gebouw, mooie gelegen,
heel wat genker volk komt hier over de vloer....
De Slagmolen, door de jaren heen,
als een schat tegen de Maten aan gelegen
zomer en winter , ook bij regen
wordt er gewandeld door mensen die goed ter been zijn...
anderen komen voor de gezelligheid, en genieten van een lekker glas...
ook om het laatste nieuws te horen
want weet ge wat er gaat gebeuren?
Op het eind van het jaar, gaat hij met pensioen...
Hoe het nu verder gaat, dat moeten we naar raden
de molen en Renaat dat is zo al jaren lang
dat klinkt in harmonie, dat klinkt als éne klank,
we hebben hem al een kruk aan de toog aangeboden...
Paradijs Jozefine 05/04/2010
--------------
Bouwkroniek, 10.02.2017, p. 35-36.
"Zes projecten voor Meesterproef Erfgoed en Herbestemming"
Het Team Vlaams Bouwmeester en het Agentschap Onroerend Erfgoed lanceerden in september samen
een oproep voor projecten voor de ‘Meesterproef 2017 Erfgoed en Herbestemming’. Uit de twaalf kandidaturen werden zes projecten geselecteerd. Voor deze zes ambitieuze herbestemmingsprojecten
wil de Meesterproef in samenwerking met jonge ontwerpers frisse ideeën genereren en vernieuwende
resultaten neerzetten.
Watermolen Slagmolen in Genk is één van de geselecteerde projecten. (Foto: Agentschap Onroerend Erfgoed)
De volgende projecten werden geselecteerd:
- Het herbestemmingsproject van de Kloosterkapel Wervik voor De Lovie vzw.
- Het herbestemmingsproject van de linkervleugel van de boerderij Wortel-Kolonie voor het Kempens Land?
schap vzw.
- Een inrichtingsplan voor een nieuwe toekomst voor de tumuli van Heers voor de provincie Limburg.
- Het herbestemmingsonderzoek van het voormalige openluchtzwembad Hofstade Zemst voor Sport
Vlaanderen.
- Het herbestemmingsproject van de duiventil op het domein Hof ter Beke in Wilrijk voor het Autonoom Ge?
meentebedrijf Vespa.
- Het herbestemmingsonderzoek voor de Slagmolen in opdracht van de stad Genk.
De ‘Meesterproef Erfgoed en herbestemming’ daagt publieke opdrachtgevers uit om jonge ontwerpers en kunstenaars een kans te geven een eerste overheidsopdracht uit te voeren. Onder begeleiding van een door de Vlaamse Bouwmeester aangestelde projectregisseur kunnen de meest innovatieve en frisse oplossingen ook werkelijk uitgevoerd worden na de goedkeuring van een deskundige jury. Via deze selectieprocedu?
re worden kleinere opdrachten via een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking gegund aan de ontwerpers.
De Meesterproef van de Vlaamse Bouwmeester bestaat al meer dan vijftien jaar. Met de Meesterproef wil het Team Vlaams Bouwmeester recent afgestudeerde architecten de kans bieden om een eerste publieke opdracht te realiseren. De jonge deelnemers worden hierbij intensief begeleid door de opdrachtgevers, het Team Vlaams Bouwmeester en een aantal projectregisseurs. Anders dan bij voorgaande edities focust de
Meesterproef 2017 niet op één bepaalde stad, maar op een thema: de herbestemming van beschermd onroerend erfgoed.
De Meesterproef 2017 wil een nieuwe generatie ontwerpers warm maken voor het werken met beschermd onroerend erfgoed en zo frisse ideeën genereren voor een creatieve omgang met dit veelzijdige patrimonium.
Via de Meesterproef Erfgoed en herbestemming worden publieke opdrachtgevers gestimuleerd om met beloftevolle jonge ontwerpers aan de slag te gaan voor kleine, maar vaak strategisch belangrijke projecten. Het Team Vlaams Bouwmeester en het agentschap Onroerend Erfgoed bieden een erkende procedure en zorgen ervoor dat de projecten deskundig begeleid en voldoende onder de aandacht worden gebracht. De consulenten van het agentschap Onroerend Erfgoed spelen in dit proces een belangrijke rol en zullen nauw betrokken worden bij de Meesterproef.
Twee delen
Het traject bestaat uit twee delen. Om de jonge ontwerpers onder te dompelen in de thematiek van de herbestemming van erfgoed, wordt een opleidingsweek georganiseerd. De lezingen en bezoeken die in dit kader zullen plaatsvinden, worden zoveel mogelijk opengesteld voor een ruimer publiek (erfgoedconsulen?ten, andere ontwerpers, lokale besturen, …). Na de opleidingsweek kunnen de jonge ontwerpers zich kandidaat stellen voor één van de vijf geselecteerde projecten die voort uitgewerkt worden in een intensieve atelierweek.
De komende drie maanden begint de opmaak van de projectdossiers. De projectregisseurs hebben ervaring met herbestemming en het begeleiden van jonge ontwerpers. Hun taak bestaat erin om de opdrachtgever te adviseren bij de opmaak van het projectdossier (voortraject) en de jonge ontwerpers te begeleiden tijdens de atelierweek. Het is de bedoeling dat ze ook na de gunning van de opdracht als klankbord fungeren voor de ontwerper, steeds met respect voor de autonomie van de deelnemende ontwerpers. Na gunning ondersteunen de projectregisseurs de ontwerpers bij het uitwerken van een voorontwerp.
Literatuur
A. Remans, "Molens van Genk", in: Heidebloemke, XXI, 1961, p. 62-63 en XXII, 1962, p. 62-63, 75-83, 102-112 en 153-158;
A. Remans, "Loonse waterschepenen op visitatie te Genk in de 17de en 18de eeuw", in: Limburg, XLI, 1962, p. 23-40;
A. Remans, "Molengeschiedenis", in: Heidebloemke, XXIV, 1964, p. 193-205;
A. Remans,"Over bookmolens", Het Oude Land van Loon, 41, 1962, p. 86-88.
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
I. Coninx, "De Slagmolen op de Stiemer aan de Schuitweyer", in: Heidebloemke, L, 1991, p. 112-113, plan;
F. Dirks, "De slagwatermolen van Genk (Limburg). (Portret van een draaiende molen)", in: Natuur- en Stedeschoon, 60, 1991, nr. 6, p. 16-17, ill.;
R. Huygen, "Limburgse Molendag te Genk", in: Heidebloemke, Genk, jg. 46, 1987, nr. 5, p. 152-156;
R. Huygen, "De Slagmolen", in: "Heidebloemke", Genk, jg. 48, 1989, p. 131-139, ill.;
"Limburg roert zich! Slagmolen van Genk in restauratie [Slagmolen te Genk; watermolen van As]", in: Levende Molens, jg. 9 (1987), nr. 8, p. 58 en 64, ill.;
Mathieu Meuwissen, "Genker Watermolens in 1848", in: Heidebloemke, jg. 34, 1975, nr. 1, p. 7-20;
Mathieu Meuwissen, " De molen maalt weer", in: Heidebloemke, jg. 47, 1988, nr. 6, p. 240;
Mathieu Meuwissen, "Merkwaardig ankerijzer, in: Heidebloemke, jg. 51, 1992, nr. 5, p. 174;
Bouwkroniek, 5 augustus 2005, p. 68.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr. 2-3.
"De volmolens in de Hasseltse lakennijverheid", Ons Molenheem (Studiekring Ons Molenheem, KInrooi), 1999, jan.-maart, nr. 1, p. 29.
"Zes projecten voor Meesterproef Erfgoed en Herbestemming". Bouwkroniek, 10.02.2017, p. 35-36.
Informant
Daan Christoffels, 03.06.2015.
Persberichten
Danaë Pantelis, "Stiemerbeek en Slagmolen zijn één", Het Belang van Limburg, 12.02.2010.
Chris Nelis, "Laatste pint getapt in Genkse café De Slagmolen", Het Belang van Limburg, 15.12.2010.
Belgin Özgünes, "Rondleidingen en tentoonstellingen op 26 juni. Slagmolen zet deuren open op Limburgse Molendag", Het Nieuwsblad, 01.06.2011.
|
Genk, Limburg
