Op 18 februari 1840 deed Janssen Carolus (°Lille, 25.08.1802 en +Lille, 04.12.1865) en gehuwd met Bosch Maria Anna (°Lille, 01.06.1804 en +Lille, 29.10.1882) een aanvraag bij het gemeentebestuur van Lille om in d'Ackere achter ‘Leege Schom' een stenen graanmolen op te richten. Reeds op 21 augustus 1841 trad de molen in werking. Door huwelijk kwam de molen in handen van Verellen Josephus Carolus-Janssen Regina.

Deze stenen molen, met aan de voet een muurdikte van 80 cm, werd de ‘witte molen' genoemd, omdat hij regelmatig wit gekalkt werd. Door huwelijk met de molenaarsdochter Verellen Maria Paulina (°Lille, 16.02.1866 en +Lille, 04.04.1939) kwam deze molen in het bezit van Embrechts Franciscus Ludovicus (Witte) (°Lichtaart, 06.02.1870 en +Lille, 11.07.1954). Het echtpaar woonde in de Rechtestraat 79 te Lille en hadden winkel en herberg. Zijn zoon Embrechts Josephus Carolus (Charel) (°Lille, 20.08.1893 en +Lille, 04.09.1983) en gehuwd met Sas Paulina Julia (°Lille, 09.12.1885 en +Herentals, 16.12.1980) werd de nieuwe maalder en eigenaar. Hij woonde met zijn vrouw in de Rechtestraat 79 te Lille, deed het café weg en behield de winkel.

Op 26 augustus 1915 gebeurde er een dodelijk ongeval. Maria Peeters (°Lille 21 juli 1885) kwam met een kruiwagen de molen binnen toen ze op haar hoofd getroffen werd door een draaiende wiek. Ze werd nog binnengedragen in het molenaarshuis waar ze rond 15 uur overleed. Ze was de dochter van landbouwer Joannes Augustinus Peeters en Julia De Koninck. Amper enkele dagen later zou ze huwen (meer gegevens: zie in bijlage).

Charel Embrechts kocht in 1927 de houten molen van Verellen voor 7.500 frank en liet deze in 1931 afbreken. In 1935 werden de wieken van de stenen molen verwijderd en dienden als dwars- en draagbalken voor de aanpalende maalderij.

Hier werd graan gemalen met een zware motor. In 1955 werd de oude stenen molen vele meters ingekort en deed dan dienst als opslagplaats. Charel vertelde ook dat hij maalde ‘op de schep' d.w.z. dat 1/16 van het meel voor de molenaar was als betaalmiddel.

Zoon Jos Embrechts (°Lille, 03.03.1924 en +Herentals, 19.07.1996) en gehuwd met Geentjens Martha (°Wechelderzande, 12.11.1926 en +Turnhout, 08.01.2004) maalde graan in het nabijgelegen gebouw met een zware motor tot in 1980.

In 1987 huurde de Tecno een stuk grond van Jos Embrechts ten zuiden van de molen om een winkelmagazijn te bouwen en in 2006 werd de bestaande molenromp door de kinderen Embrechts verhuurd aan de Tecnowinkel als opslagplaats.

De Technowinkel verhuisde en de  molenstomp was in verval. Ook het huis ernaast geraakte onbewoond. Er werd beslist de molen en omliggende huizen (waaronder het maalderijgebouw dat in 2017 nog zijn interieur had) te slopen voor de bouw van appartementen. Deze sloop gebeurde in november 2017.

Jos AERTS & Jos WILLEMS

André Pluym, "Slag van de molen!", Heemkundige Kring Norbert De Vrijter-Lille. Contactblad nr. 130/2015, p. 3-5.
Draaiende, wiekende windmolens zijn fascinerend en ervaren velen als een streling voor het oog.
Dat is heden zo en dat was vroeger niet anders. Deze “roterende schoonheid” draagt echter (zoals zovele mooie en lekkere “dinges des levens”) steeds een latent gevaar in zich. Dat wisten onze voorouders maar al te goed, want zij werden met dit fenomeen regelmatig geconfronteerd. Hun taalgebruik was dan ook “doorspekt” met gezegdes die verwezen naar molens. Ook vandaag gebruiken we (zeker in onze dialecten) nog dergelijke uitdrukkingen. Denk maar aan : “n’n halve slag” of “iemand die ne slag van de molen heeft gehad”. Een aanvaring met een molenwiek kwam hard aan en had soms levenslange gevolgen (verwondingen) voor de persoon in kwestie: mentaal (“de kluts kwijt”) of fysiek (gebrekkig). In het ergste geval liep het zelfs fataal af en eindigde een molenbezoek in het graf.

Ook in Lille gebeurde in 1915 een dodelijk ongeval aan de molen op het Akker, eigendom van de familie Embrechts. In het Lilse soldatenblaadje ’t Krawaatje verscheen in oktober 1980 een interview met oud molenaar (*) Karel Embrechts, alias “Charel Meulder” en daarin vertelde hij : "Samen met Sus Ridder was ik getuige van een ernstig ongeval aan mijn molen. Ik was ongeveer 25 jaar, vertelde Charel, en de zuster van Charel Peeters, Marie, kwam met de kruiwagen de molen binnengegaan. Plots kreeg zij één van de wieken recht op haren kop en, ondanks alle zorgen, overleed Marie (die enkele dagen nadien zou trouwen) ter plaatse. Gelukkig is dit het enige ongeval geweest dat ik ooit meemaakte, aldus Charel.”

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 58-59;
Jos Aerts en Jos Willems, "De witte molen", in: "Lille het Croatendorp", Lille, 1981, p. 230-232.
Jos Aerts en Jos Willems, "Lille Vroeger en nu , Molens langs de Wechelsebaan", Heemkundige Kring "Norbert de Vrijter", Jaarboek 2007, XXV, p. 36-38.
André Pluym, "Slag van de molen!", Heemkundige Kring Norbert De Vrijter-Lille. Contactblad nr. 130/2015, p. 3-5.

Mailberichten
Maarten Osstyn Adegem, 09.11.2017.