Ezaart is het enige Molse gehucht dat prat kan gaan op een windmolen . Waar de overige molens uit Mol ofwel verbrand of afgebroken werden of - zoals deze van Millegem - overgebracht naar het Openluchtmuseum van Bokrijk, bleef de Ezaartse molen bewaard.

De Ezaartse molen werd gebouwd in 1857 door molenbouwer Karel Heylen uit Geel. Er gebeurden daartoe aanvragen in 1856 en 1857. De molen geraakte in 1858 voltooid. Nog tijdens zijn opbouw werd de molen verkocht.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1857, opbouw: a) (voor het gebouw) Heylen Charles, molenaar te Geel en b) (voor de grond) Huypens Henri, landbouwer te Mol ("construction d'un moulin à farine mû par le vent").
- 23.11.1857, verkoop: Willems-Van Gompel Joannes Willem, lakenfabrikant te Mol (notaris Dierckx)
- later, eigenaar: de weduwe en kinderen (kinderen: a) Willems François Joseph, lakenfabrikant te Meerhout, b) Willems Charles Henri, c) Willems Jeanne, echtgenote Raeymaekers, molenaarsgast te Sint-Joost-ten-Node, d) Willems Louis Antoine, onderpastoor te Etterbeek en e) Willems François, onderpastoor te Herfelignen (overlijden van J oannes Willem Willems).
- 26.08.1867, verkoop: Raeymaekers-Willems Norbertus, molenaar te Mol (notaris Verbruggen)
- 29.11.1905, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Norbertus Raeympaekers)
- 15.09.1908, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Willems van Norbertus Raeymaekers)
- 14.01.1940, erfenis: a) Raeymaekers Julia Maria Carolina, zonder beroep te Mol, b) Raeymaekers Anne Marie Nathalie, religieuse te Rillaar en c) Raeymaekers-Peetermans Karel, de kinderen (overlijden van Raeymaekers Vincent, priester te Mol)
- 01.03.1941, afstand: Raemaekers-Van Genechten Frans Norbert, molenaar te Mol (notaris Smolderen)
- 16.04.1950, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Frans Raeymaekers)
- 26.07.1950, erfenis: Luyten-Verhoeven Jozef Alfons, handwerker te Mol (overlijden van de weduwe)
- 11.10.1950, verkoop: Heuvelmans-Van Roy Karel, molenaar te Meerhout (notaris Smolderen)
- 16.06.1958, verkoop: Gemeente Mol (notaris Verdonck)

In 1913 werd de molen gecementeerd en gekalkt. De laatste beroepsmolenaar was Karel Heuvelmans.

Op 21 maart 1957 liep de molen zware stormschade op. Het inwendig mechanisme werd ontredderd en de kap hing volledig uit haar gelid. De molenaar besloot dan de molen te verkopen voor afbraak. Gelukkig kocht de gemeente Mol de molen aan, die bij koninklijk besluit van 23 juni 1960 beschermd werd als monument. Met o.m. de steun van het Atoomcentrum kon de molen hersteld worden door Molenbouwer Caers uit Retie.

In 1984 gebeurde, onder impuls van de vroegere burgemeester Sus Luyten, een maalvaardige restauratie, andermaal door molenbouwer Caers uit Retie.

In 2003 onderging de molen een grondige onderhoudsbeurt (pleisterwerk, trappen, toegangsdeur). Een nieuw wiekenkruis werd in 2005 geplaatst. Ook in 2008 kreeg de molen een onderhoudsbeurt, o.m. aan de windpulm en de molenbaard.

Een nieuwe onderhoudsbeurt gebeurde in het najaar 2012-voorjaar 2013.  De gemeente Mol kon daarvoor rekenen op de onderhoudspremie van de Vlaamse Overheid van 2011 en 2012 ter waarde van 58.080 euro. Ontwerper was de Dienst Ruimtelijk Beleid van de gemeente Mol (contactpersoon: Yvo Geeringhs). In het gemeentehuis van Mol ging op 26 april 2012 de openbare aanbesteding door. De werkzaamheden startten midden september en duurden 75 dagen lang. Ze bestonden uit het herstellen van de scheuren in het metsel- en pleisterwerk van de romp, die daarop opnieuw werd geschilderd. De roeden werden nagezien , de korte spruit werd vernieuwd door molenbouwer John de Jongh uit Veldhoven, de kruibok werd hersteld, de vang werd geherpositioneerd en enkele kammen van het vangwiel werden vernieuwd. Aannemer Peter Cox uit Wilrijk herstelde de bepleistering van de molenromp en voerde ook een aantal technische onderhoudswerken aan de molen uit. Daarnaast werd de volledige molen opnieuw geverfd. De renovatie kostte in totaal 90.000 euro, waarvan 66 procent betaald werd door de Vlaamse Overheid in de vorm van een onderhoudspremie.

De molen heeft een aparte vorm door zijn te grote kap voor de smalle romp. Hij bezit 2 maalkoppels met kunststenen voor veevoeder, een sleepluiwerk en een vang met vangtrommel.
De toegangsdeuren liggen ruim boven het maaiveld en zijn met trappen te bereiken. De molen is te bezoeken na afspraak met Toerisme Mol, tel. 014/33.07.85.

Aan de molen van Ezaart in Mol werd in 2018 een nieuw Kempens bakhuis gebouwd. 
De droom van een nieuw bakhuis - inclusief bakovens - zoals er vroeger veel waren in de Kempen, ontstond in 2015. Enkele vrijwilligers startten daarom het project ‘Kempense Ovenschotels’. Het project kreeg de steun van de gemeentes Mol en Balen, en het Europees LEADER-programma. Binnen het project werden eerder al mobiele lemen oventjes voor op feesten gelanceerd, of workshops bakken georganiseerd. Ondertussen werd achter de schermen ook hard gewerkt aan de bouw van een bakhuis aan de molen van Ezaart.
Alle materialen komen uit oude boerderijen en schuren, en het bouwteam verdiepte zich in oude bouwtechnieken. Zo komen de bakstenen van het kippenhok bij Janneke Verachtert op de Hessie en van een oude boerderij uit Laakdal. De vuurvaste stenen komen van bij Vanheesmetalen nv. En de Boomse pannen en hout worden gerecupereerd van een 19de eeuwse schuur uit Hulshout.
De vrijwilligers van ‘Kempense Ovenschotels’, met voortrekker Lieve Heurckmans, krijgen hulp en steun van andere organisaties. De Molse Kamer voor Heemkunde deelt hun kennis over oude bouwtechnieken. De leerlingen van het Technisch Instituut Sint-Paulus helpen op de bouw en ook de jongeren van Jeugdinstelling De Kempen steken een handje toe.

De huidige vrijwillige molenaars zijn Ferdinand Huysmans en Ivo Hooyberghs.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Jaarlijks aantal asomwentelingen
2003: 14.376

"Nieuwe brochure 'De Molen van Ezaart' nu gratis verkrijgbaar", in: gemeentemol.be
Het gemeentebestuur heeft, in samenwerking met de Vrienden van de Molen van Ezaart, een nieuwe brochure uitgebracht over de Molen van Ezaart. Hierin kom je meer te weten over de enige overblijvende getuige van de zeven windmolens die onze gemeente ooit telde. De brochure is gratis verkrijgbaar bij de dienst toerisme. Wil je gratis een geleid bezoek brengen aan deze Molen? Maak dan een afspraak bij de dienst toerisme.
Meer info: dienst toerisme, 014 33 07 85, toerisme ad gemeentemol.be

Aanbesteding. Algemene bouwwerken. Renovatie molen te Mol-Ezaart.
Antwerpen
26/04/12 11:00:00
Mol
in het Administratief en Cultureel Centrum 't Getouw, vergaderzaal 5 (1ste verdieping), Molenhoekstraat 2, 2400 MOL
(75 dagen).
Bestek nr. 2012/04MP. De documenten die in het bijzonder op deze opdracht toepasselijk zijn, liggen alle werkdagen, ter inzage van de inschrijvers, in de burelen van Dienst Ruimtelijk Beleid, gemeente Mol, Molenhoekstraat 2 (1ste verdieping), 2400 Mol (tel. 014 33 08 23 - e-mail: openbarewerken.wegen@gemeentemol.be), van 09.00 uur tot 12.00 uur. Ze kunnen daar kosteloos bekomen worden op eenvoudig verzoek.
o/cat. D24 (Restauratie van monumenten) , Klasse 1
Type procedure: Openbaar
Beperking van het aantal ondernemingen tijdens de onderhandeling of de dialoog (onderhandelingsprocedure, concurrentiegerichte dialoog)
Gebruikmaking van een procedure in achtereenvolgende fasen waarbij geleidelijk het aantal te bespreken oplossingen of ter onderhandeling openstaande inschrijvingen wordt beperkt
Neen
Gunningscriteria
Laagste prijs
Bouwkroniek: web 11-2012 12-2012 13-2012 14-2012 15-2012 16-2012
Publicatie Web: 15/03/12 9:33:35

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 72, 74-75
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provinca) Vloebergs, b) ie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten H-O", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2010.
Fr. De Groodt, "Historiek over de molen en de andere molens van Mol", in: Molenecho's, XIII, 1985, p. 203-204;
Roger Knaepen, "Moll-Baelen-Desschel 1559-1795", Mol, Lions Mol-Geel, 1982
F. Brouwers, "De toekomst van een verleden. Levende molens in de provincie Antwerpen", s.l., Levende Molens Werkgroep Kempen-Antwerpen, (1997);
R. Boons, "De molen te Mol-Ezaart", in: Toerisme Provincie Antwerpen, jg. 7, nr. 4 (15 juli 1961), p. 41;
Paul Hendriks, "De windmolens. 21. Mol", in: P. Hendriks & R. Hoeben, "Provincie Antwerpen. Wind- en watermolens", p. 19;
E. D(e) K(inderen), "Help!", in: De Belgische Molenaar, jg. 76, nr. 24 (22 dec. 1981), p. 333;
"Mol-Ezaart", in: De Belgische Molenaar, jg. 53, nr. 24 (22 dec. 1958), p. 394;
"Molenberichten: Mol-Ezaart", in: Ons Heem, XII, 1957, nr. 2 (dodenmaand), p. 64;
(L. Smet), "Ons molenpatrimonium in de provincie Antwepen: Mol, Ezaartmolen", in: Molenecho's, V, 1977, nr. 7 (juli), p. 53;
"Profiel van Mol", Mol, Tafelronde 47, 1971, p. 443;
"Verdwijnt de laatste windmolen te Mol-Ezaart?" in: De Belgische Molenaar, jg. 52, nr. 17 (19 juli 1957), p. 271;
Paul Vos & John Wijnen, "Panorama van Mol", Mol, Tafelronde 47, 1974, p. 57;
R. Hoeben, "De Ezaartmolen te Mol. (Portret van een draaiende molen), in: Natuur- en Stedeschoon, jg. 56 (1987), nr. 3 (mei-juni), p. 6-8, ill.;
J. D(ruyts), "De molen van Mol-Ezaart ingehuldigd", in: Levende Molens, jg. 7 (1985), nr. 9, p. 67-68, ill.;
"De molen van Ezaart", Mol, Vrienden van de Molen van Ezaart, 1984, 39 blz., ill. plans;
Els De Kinderen, "Hoopvol nieuws uit de Kempen", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 3 (maart), p. 68;
Els De Kinderen, "Allerlei - Cultuur: meer sponsors, selectiever betoelaging [Kasterlee; Mol-Ezaart; Diest; Sint-Maria-Latem; Ertvelde]", in De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 10 (oktober), p. 217-218;
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 20.
Werkgroep Zo leefde Ginderbroek, "Zo leefde Ginderbroek. 7B. Er waren eens... zeven windmolens in Mol".
Nuyts Rik, Molens in Mol, Molse Tijdingen, IX, 2001, p. 95 e.v.

Persberichten
VM, "Molen krijgt sanitair", Het Nieuwsblad, 15.12.2006.
"Molenpop", in: Gazet van Antwerpen, 06.09.2008.
"Herstelling aan de molen van Ezaart", in: Gazet van Antwerpen, 26.11.2008.
VMT, "Molen Ezaart", in: Het Nieuwsblad, 24.11.2008.
"Herstellingswerken molen Ezaart gestart", in: Het Nieuwsblad, 02.12.2008.
Saskia Van Gestel, "Brandje aan molen snel geblust", Het Nieuwsblad, 19.03.2010.
"Nieuwe brochure 'De Molen van Ezaart' nu gratis verkrijgbaar", in: gemeentemol.be
VMT, "Molen van Ezaart", Het Nieuwsblad, 09.10.2010.
VGD, "Ezaartse Molen krijgt opknapbeurt", Het Nieuwsblad, 12.09.2012.
BHR, "Molen Ezaart krijgt opknapbeurt", Het Laatste Nieuws, 27.09.2012.
Neca, "Molen", Gazet van Antwerpen, 13.09.2012.
VGD, "Molen Ezaart weer maalvaardig dankzij renovatiebeurt", Het Nieuwsblad, 01.06.2013.
VGD, "Verkaveling heet Wanmolenstraat", Het Nieuwsblad, 28.11.2013.
Saskia Van Gestel, "Molen van Ezaart draait weer op volle kracht", Het Nieuwsblad, 21.04.2016.
Saskia Van Gestel, "Ga mee op ontdekkingstocht doorheen de windmolen van Ezaart",  Het Nieuwsblad, 30.07.2016.
CVB, "Opendeur Molen Ezaart", Het Laatste Nieuws, 28 april 2017.
VGD, "Windmolen krijgt bakhuis: 'Eindelijk kan de bouw starten'", Het Nieuwsblad, 27.04.2018.
Saskia Van Gestel, "Project Kempense Bakovens promoot bewust consumeren met receptenboek en deelkistjes".
Jef Van Nooten, "Bakhuis ook figuurlijk warmste plek. Vrijwilligers starten met bouw lemen oven aan molen", Het Laatste Nieuws, 11.08.2018.