Le  moulin à vent de Woluwe-Saint-Lambert est à l'origine, un moulin construit vers 1767 à Espléchin, près de Tournai. Suite à la concurrence des minoteries modernes, il faillit disparaître. La passion d'un homme, le docteur Duthoit, le sauva. Racheté par celui-ci dans les années 1930 et soigneusement restauré, il connut une seconde jeunesse à Arc-Ainières, dans le Hainaut. Classé comme monument historique en 1943. En 1960, la veuve du docteur Duthoit en fait don à la commune de Woluwe-Saint-Lambert qui le transfère sur son territoire.

Installé à Woluwe en 1962-63, entre le bois de peupliers et la ferme Van den Bossche (légué par Mme Madeleine Gratia Veuve Duthoit et son fils adoptif Marcel Dhongt à la Commune de Woluwe-Saint-Lambert).

Un incendie en 1980 nécessita une nouvelle importante restauration et sa réédification à son emplacement actuel, avenue Emmanuel Mounier, dans la prairie de l'Hof ter Musschen, près de l'avenue Hippocrate et du boulevard de la Woluwe. Cet endroit est mieux exposé au vent: au sommet du monticule qui surplombe la grande prairie humide. Et il s' insère dans le paysage d'une manière tellement réussie qu'il donne l'impression d'avoir toujours été là.

Les meuniers sont Jean Claude Jacques,  Eric Diederich, Mohamed El Harchi, Willy Stas.
Visites: 2ième et 4ième samedi du mois du 1 avril au 31 octobre.
Pour réservations et renseignements: v.latteur@woluwe1200.be
tél.: 02.761.27.78

Marc VILLEIRS
-----------------------------
De geschiedenis van de windmolen van Sint-Lambrechts-Woluwe vangt aan voor 1767. Toen werd hij opgetrokken of herbouwd te Esplechin, een dorp op zeven kilometer ten zuidwesten van Doornik. Men weet dat in Esplechin reeds in 1279 een windmolen bestond die eigendom was van de abdij van Saint-Martin te Doornik. Hij werd door Engelse troepen vernield in 1340 bij de belegering van deze stad. Nadien werd hij hersteld en was misschien de voorloper van de molen die we hier beschrijven.

De staakmolen in Esplechin stond op een heuvel op ongeveer 1300 meter ten noordwesten van de kerk. Volgens de kadastrale atlas van P.-C. Popp (ca. 1860) stond deze staakmolen op Sectie A 28 (Moulin à vent), eigendom van Rosalie Delrue Rosalie (weduwe Charles Dorchin), meunière, Esplechin. (In Esplechin stond ook nog een bovenkruier: "Moulin de Brique" - moulin à vent à farine, op Sectie A 159b).
In 1833 werd de staakmolen als graanmolen beschreven met twee steenkoppels.

Na de eerste wereldoorlog, in 1919, werd de molen grondig hersteld door molenmaker Wilfried Cornu uit Mourcourt. De toenmalige eigenaar Charles Demuliez verhuurde hem aan molenaar G. Maquest die hem nog sporadisch gebruikte tot 1927. Toen werd de molen praktisch aan zijn lot overgelaten.

Aan dokter Raoul Duthoit komt de eer toe de molen van Esplechin te hebben gered. Hij was een befaamd kinderarts, die in 1911 het werk stichtte ter voorkoming van tuberculose bij de jeugd en in 1935 een preventorium oprichtte te Arc-Ainières, halfweg tussen Leuze en Ronse. Dokter Duthoit besliste om op de nabije heuvel een molen op te richten. Zijn keuze viel op de molen van Esplechin die hij in 1935 aankocht voor de prijs van het hout. Hij liet de molen herstellen en wederoprichten door de reeds vermelde Wilfried Cornu.

Vanaf de jaren 1950 raakte de molen sterk in verval. Dokter Duthoit drong echter tevergeefs bij de minister aan op subsidies voor de nodige herstellingswerken. Ondertussen was de molen van een paar wieken ontdaan en de molenkast begon sterk te verzakken. In 1959 overwoog men zelfs om de wettelijke bescherming van 1943 ongedaan te maken.

In 1960 schonk de weduwe van dokter Duthoit de molen aan de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe. De molen werd ontmanteld, hersteld en wederopgericht in 1962-1963 door molenmaker Florent Jansen uit Geel, onder de hoede van Charles Peel, molenmaker te Gistel. De molen werd opgetrokken in de Woluwevallei. Gedurende een zekere tijd was hij een begeerde trekpleister voor het publiek, maar de molen draaide na enkele jaren niet meer en de publieke belangstelling zakte.

Op een vroege ochtend van februari 1980 werd de molen in brand gestoken. Er werd besloten de molen over enige afstand te verplaatsen, op een aangelegde heuvel nabij het Hof ter Musschen. De restauratie gebeurde door het bedrijf Cottenier uit Aalbeke naar een ontwerp van ir.-arch. W. Snauwaert uit Oostende (°Ingelmunster 1928 - +Oostende 2011). De gelaste roeden werden vervangen door houten pestelroeden. De molen werd in juni 1988 ingehuldigd. In 1994 - slechts zes jaar na de plaatsing - brak de houten buitenroede. Gelukkig werd in 1997 uiteindelijk toch geopteerd voor de meer duurzame gelaste roeden (fabr. J. Naaijer uit Oude Schans, NL). De molen werd een tijdlang bemalen door Jan Odeyn uit Wijchmaal (en later Jan Delcour en Paul Bauters) maar staat ondertussen al vele jaren stil. De gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe zoekt thans een nieuwe molenaar: hij dient tweetalig te zijn en ook in de week beschikbaar te zijn voor o.m. schoolgroepen.

In 2015 werd de molen door Molenbouw Peusens bvba uit Merelbeke in samenwerking met Renotec stevig onder handen genomen. Volgende werken werden uitgevoerd: nieuwe eikenhouten schaliën op de kap en windweeg, een nieuw hekwerk, voorzoom en windborden, nazicht van het gaande werk en heraanleg van de omgeving. Een grondige schilderbeurt maakt de molen weersbestendig voor de komende jaren.

De molenaars zijn: Jean Claude Jacques, Eric Diederich, Mohamed El Harchi, Willy Stas.
Bezoeken: 1ste en 4de zaterdag van de maand, van 1 april tot 31 oktober.
Voor reservaties en inlichtingen: v.latteur@woluwe1200.be
tél.: 02/761.27.78

Lieven DENEWET & Aimé SMEYERS
-------
Voir également - Zie ook:

Esplechin, Moulin de bois
Arc-Ainières, Moulin brûlé
           

Intekendatum: 18.11.2010
Molen:  Sint-Lambrechts-Woluwe, Verbrande Molen / Moulin brûlé - standaardmolen met open voet
Bouwheer & ontwerper: Gemeente St.-Lambrechts-Woluwe
Opdracht: Aanvraag tot deelneming aan een onderhandelingsprocedure, analyse van het mechanisme door een molenspecialist/molenbouwer, met het oog op het herstel van de maalvaardigheid; 20 dagen
Plaats aanbesteding: Gemeentehuis, Avenue Paul Hymans 2n, 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe

Alain Gérard, "D'Esplechin à la ferme des Moineaux", Le Soir, 22.09.1999.
A l'instar de son homologue anderlechtois, le moulin de l'Hof ter Musschen (la ferme des moineaux), sur les vertes hauteurs de Woluwe-Saint-Lambert, accueille écoles ou simples curieux dans son antre de bois.
Millésimé 1767, ce moulin débuta sa carrière à Esplechin, non loin de Tournai. Tombé en désuétude dans les années vingt, il dut son salut à un certain Raoul Duthoit, un pédiatre amoureux fou des tours à vent. Ce dernier transféra l'épave jusque dans un sanatorium pour enfants tuberculeux à Arc-Ainières, près de Leuze. Il sauva l'édifice et parvint à la faire classer. A la mort de Raoul Duthoit, c'est Albert Marinus, directeur du Service des recherches historiques de la province du Brabant, qui prit sous son aile le sort du moulin orphelin. Il habitait Woluwe-Saint-Lambert qui devint également, à l'Hof ter Musschen, la terre d'asile du moulin voyageur.
Las! Ce dernier fut la proie des flammes en 1980. Mais il devait ressusciter à l'identique de ses cendres en 1988. En 1997, la commune lui offrit même une toute nouvelle paire d'ailes en métal. Celles en chêne, fissurées, avaient fait leur temps.
La légende locale raconte encore que certains soirs, on peut apercevoir l'ombre de Don Quichotte croiser le fer avec le moulin de l'Hof ter Musschen...

Alain Gérard, "La ferme des moineaux a perdu les ailes de son moulin", Le Soir, 27.08.1997.
Après deux ans de repos forcé, les ailes du moulin de Woluwe tournent à nouveau et la réouverture au public est prévue pour le début de 1998.
De l'avenue Marcel Thiry, hier, on apercevait le faîte d'une grue aux dimensions (35 mètres de hauteur) peu habituelles dans le paysage woluwéen.
Raison de ce ramdam paysager: l'enlèvement des anciennes ailes et la pose des nouvelles au moulin à vent de l'Hof ter Musschen (la ferme des moineaux). Cela faisait deux années que les ailes en bois avaient été immobilisées, l'une d'elles étant fissurée.
- Nous avions dû arrêter les visites didactiques du moulin, parce que nous ne pouvions plus assurer la sécurité des visiteurs, explique Martine Frankignoul, responsable de la gestion du moulin pour le musée communal. Les nouvelles ailes en place, nous pourrons rouvrir le moulin début 98.
Après mûre réflexion et consultation d'un «moulinologue» averti, Paul Bauters, Woluwe a finalement opté pour la solution des ailes en métal à la place des anciennes en chêne. Hérésie?
- A l'oeil nu, on n'y voit aucune différence, poursuit Martine Frankignoul. Mais ce qui a surtout décidé la commune en faveur du métal, c'est son prix moindre (un peu plus d'un million pour la confection et le placement), un entretien facile et la longévité.
En fait, lorsque l'on parle d'ailes métalliques, il ne s'agit que de la vergue (le mât de 24 mètres qui supporte les lattis de l'aile, eux, toujours en bois).
Rappelons, enfin, que le moulin de l'Hof ter Musschen avait des ailes en métal jusqu'en 1980, date à laquelle l'édifice fut la proie des flammes. La carcasse continua de pourrir jusqu'en 1986 mais en 1988, Woluwe inaugurait le moulin reconstruit avec des ailes en bois.
Johan, le géant réparateur
Imaginez un géant capable de porter à bout de bras un moulin à vent comme il en fleurissait jadis dans le pays...
Voilà Johan, Johan De Punt, le réparateur de moulins !
D'accord, on exagère un peu sa force mais sa grande taille, ses épaules de déménageur et ses mains comme un étau en font le patron idéal de «'t Gebinte Molenbouw», petite entreprise flamande qui, depuis trois ans, s'est lancée dans la restauration de moulins.
- Il n'y a guère plus que quatre entreprises de ce type en Belgique, confie-t-il. Moi, je me suis lancé dans l'aventure par passion. Plus jeune, j'avais eu l'occasion de travailler dans un moulin. Plus tard, avec des copains, on s'est mis à réparer des moulins le dimanche, comme ça, pour le plaisir...
Plus de trois semaines ont été nécessaires à Johan et son équipe pour confectionner les nouvelles ailes du moulin. Un après-midi a suffi pour les placer. Les vieilles ailes en chêne?
- On va les entreposer quelque part en attendant de leur trouver une dernière vie, ponctue Johan, avec dans le coin de l'oeil comme qui dirait une petite idée ! Et après une seconde de rêverie-réflexion : J'ai déjà les ailes pour mon moulin, reste à construire le reste autour...
Pour tout renseignement concernant la réouverture au public du moulin : musée communal de Woluwe-Saint-Lambert (02/761.27.65)

Aanbesteding
Algemene bouwwerken
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
20/05/14 11:00:00
Sint-Lambrechts-Woluwe
gemeentebestuur Sint-Lambrechts-Woluwe, Paul Hymanslaan 2 te 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe
renovatie van de windmolen.
Inlichtingen bij gemeentebestuur Sint-Lambrechts-Woluwe, Anne Vanbeggelaer (Hoofdinspecteur-Gemeentegebouwen), tel. 02 761 28 03, fax 02 774 36 27, e-mail: a.vanbeggelaer@woluwe1200.be. Alle documenten kunnen geconsulteerd worden op volgende website : https://www.wetransfer.com/downl oads/e31884414f673421cb0a47bdbadfbbf 620140403091256/e0fb38868382fc0dc71a 9f00dd02586920140403091256/4fe31d.
o/cat. D24
Publicaties Bouwkroniek : web 15-2014 16-2014 17-2014 18-2014 19-2014 20-2014
Publicatie Web : 9/04/14 11:53:52
Rechtzetting
1. VI.3.5) Te corrigeren adressen en contactpunten Plaats waar de tekst moet worden toegevoegd in de url-adressen voor het downloaden van de documenten Officiële benaming: gemeentebestuur sint-lambrechts-woluwe paul hymanslaan 2 1200 sint-lambrechts-woluwe België Internetadres(sen)
Adres van de aanbestedende dienst (URL): http://www.woluwe1200.be VI.3.6)
Toe te voegen tekst in de oorspronkelijke aankondiging Plaats waar de tekst moet worden toegevoegd link voor de documenten te downloaden
Toe te voegen tekst De link in het originele bericht om de documenten te downloaden is verouderd en bevat een oudere niet complete versie van de meetstaat. De goede link is de volgende : http://www. woluwe-saint-lambert. be/07.Moulin-MolenADJ20140317.zip
VI.4)
Overige nadere inlichtingen
@Ref:01060286/2014008134
De link in het originele bericht om de documenten te downloaden is verouderd. De goede link is de volgende : http://www. woluwe-saint-lambert. be/07.Moulin-MolenADJ20140317.zip.

------------

BE001 3/4/2014-ID:2014-507371
Standaardformulier 2

Renovatie van de windmolen
Aankondiging van een opdracht

Afdeling I: Aanbestedende dienst
I.1) Naam, adressen en contactpunt(en)
Officiële benaming: gemeentebestuur sint-lambrechts-woluwe
paul hymanslaan 2
1200 sint-lambrechts-woluwe
België
Contactpunt(en):
t.a.v. Anne Vanbeggelaer (Hoofdinspecteur-Gemeentegebouwen)
Telefoon: +32 27612803
Fax: +32 27743627
Email: a.vanbeggelaer @ woluwe1200.be
Internetadres(sen)
Adres van de aanbestedende dienst (URL): http://www. woluwe1200. be
Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen op het volgende adres: Zelfde adres als voor het/de hierboven vermelde contactpunt(en)
Bestek en aanvullende documenten (zoals documenten voor een concurrentiegerichte dialoog en een dynamisch aankoopsysteem) zijn verkrijgbaar op: Zelfde adres als voor het/de hierboven vermelde contactpunt(en)
Inschrijvingen of deelnemingsaanvragen moeten worden gericht aan: Zelfde adres als voor het/de hierboven vermelde contactpunt(en)

I.2) Type aanbestedende dienst en hoofdactiviteit of -activiteiten
Hoofdadctiviteit(en): Algemene overheidsdiensten
De aanbestedende dienst koopt aan namens andere aanbestedende diensten: Neen
Afdeling I: Voorwerp van de opdracht
II.1) Beschrijving
II.1.1.) Door de aanbestedende dienst aan de opdracht gegeven benaming
Rénovatie van de windmolen
II.1.2) Type opdracht: (Werken): Uitvoering
Belangrijkste plaats van uitvoering van de werken: NUTS-code: BE1
II.1.3) De aankondiging betreft: Een overheidsopdracht
II.1.5) Korte beschrijving van de opdracht of de aankoop/aankopen: Renovatie van de windmolen
II.1.6) CPV-classificatie: Hoofdopdracht 45000000
II.1.8) Verdeling in percelen: Neen
II.1.9) Varianten worden geaccepteerd: Neen

Afdeling III: Juridische, economische, financiële en technische inlichtingen
III.1) Voorwaarden met betrekking tot de opdracht
III.1.1) Verlangde borgsommen en waarborgen
Een origineel attest dat uitgereikt werd door de bevoegde overheid en waarin bevestigd wordt dat de inschrijver voldaan heeft aan zijn verplichtingen inzake betaling van de bijdragen voor de sociale zekerheid, tot en met diegene die slaan op het voorlaatste afgelopen kalenderkwartaal vr de uiterste datum voor de ontvangst van de aanvragen tot deelneming of voor de ontvangst van de offertes, overeenkomstig de Belgische wetgeving of die van het land waar hij gevestigd is.
III.2) Voorwaarden voor deelneming
III.2.1.) Persoonlijke situatie van ondernemers, waaronder de vereisten in verband met de inschrijving in het beroeps- of handelsregister
Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is voldaan: zie bestek
III.2.2) Economische en financiële draagkracht
Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is voldaan: zie bestek
III.2.3) Vakbekwaamheid
Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is voldaan: Zie bestek
De erkenning in ondercategorie D24 is vereist, de klasse zijnde bepaald door het bedrag van de offerte

Afdeling IV: Procedure
IV.1) Type procedrue
IV.1.1.) Type procedure: Openbaar
IV. 2) Gunningscriteria
IV.2.1.) Gunningscriteria: Laagste prijs
IV.2.2) Er wordt gebruikgemaakt van een elektronische veiling: Neen
IV.3) Administratieve inlichtingen
IV.3.3) Voorwaarden voor de verkrijging van bestekken en aanvullende documenten
Termijn voor ontvangst van aanvragen voor documenten of voor toegang tot documenten:
Tegen betaling verkrijgbare documenten: Neen
IV.3.4) Termijn voor ontvangst van inschrijvingen of deelnemingsaanvragen: 20/05/2014 11:00
IV.3.6) Taal of talen die mogen worden gebruikt bij inschrijvingen of deelnemingsaanvragen: FR NL

Afdeling VI: Aanvullende inlichtingen
VI.1) Periodieke opdracht: Neen
VI.2) De opdracht houdt verband met een project en/of een programma dat met middelen van de gemeenschap wordt gefinancierd: Neen
VI.3) Nadere inlichtingen: @Ref:01060286/2014005686
Alle documenten kunnen geconsulteerd worden op volgende website :
https://www. wetransfer. com/downloads/
e31884414f673421cb0a47bdbadfbbf620140403091256/
e0fb38868382fc0dc71a9f00dd02586920140403091256/4fe31d
VI.4) Beroepsprocedures
VI.4.1.) Voor beroepsprocedures bevoegde insantie
Officiële benaming: Raad van State
Wetenschapsstraat 33
1040 Brussel
België
Contactpunt(en):
Telefoon: +32 22349611
VI.5) Datum van inzending van deze aankondiging: 3/4/2014

Uitslag
Algemene bouwwerken
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
20/05/14  11:00:00
Sint-Lambrechts-Woluwe
gemeentebestuur Sint-Lambrechts-Woluwe, Paul Hymanslaan 2 te 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe
renovatie van de windmolen
o/cat. D24
Offertes
Renotec NV
Acaciastraat 14C
2440 Geel
298.090,37 euro
Publicaties Bouwkroniek : web 24-2014 Publicatie Web : 11/06/14 11:06:05
Toewijzing
Renotec NV
Acaciastraat 14C
2440 Geel
298.090,37 euro
Publicaties Bouwkroniek: web 31-2014
Publicatie Web: 30/07/14 12:38:23

Literatuur

Lieven Denewet, "Vaudeville rond de standerdmolen van Sint-Lambrechts-Woluwe", in: Molenecho's, XXV, 1997, nr. 1, p. 23;
Stefaan Vroman, "De houten molen van Sint-Lambrechts-Woluwe", in: Molenecho's, XVII, 1989, nr. 2, p. 70-71;
Paul Bauters & Marc Villeirs, "Les moulins à eau et à vent de Woluwe-Saint-Lambert et de la région bruxelloise. Histoire et technologie / Water- en windmolens van Sint-Lambrechts-Woluwe en van het Brussels gewest. Geschiedenis en techniek", Woluwe-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe, 1996 (Musée communal de Woluwe-Saint-Lambert, cahier n° 2 / Gemeentelijk museum van Sint-Lambrechts-Woluwe, tijdingen n° 2);
"Le moulin brûlé de Woluwe-Saint-Lambert", Woluwe-Saint-Lambert, Cercle d'Histoire, d'Archéologie et d'Architecture de Woluwe-Saint-Lambert, 1987, 95 p.;
Clémy Temmerman, "Petite histoire du moulin à vent de Woluwe-Saint-Lambert", in: Wiluwa, n° 11 (maart 1985) en n° 12 (juni 1985);
A. Smeyers, "Draaiende wieken over Sint-Lambrechts-Woluwe", in: Ons Volk, XLVIII, 1965, nr. 5;
M.A. Duwaerts, "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1980. Brabantse wind- en watermolens. Deel 1: arrondissement Brussel-Hoofdstad", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem", 1989;
M. Villeirs en D.J. Frankignoul, "De windmolen van Sint-Lambrechts-Woluwe" - Vertaling H. Clerckx, 1200 Brussel, D.J. Frankignoul, Populierenhof 64, 1988, 14 blz., ill.;
P. Bauters, "De inhuldiging van de standaardmolen te Sint-Lambrechts-Woluwe", in : Levende Molens, nr. 7, p. 52-53, ill.;
Marc Villeirs, "Le moulin à vent de Woluwe-Saint-Lambert", Bruxelles, Musée communal de Woluwe-Saint-Lambert, 1986, 9 p.
Herman Peel, "De wandeltocht van 'Le Moulin Brûlé", in: Vlaamse Molens, III, 2009, nr. 3, p. 4-17.
Info molenbouwer Dirk Peusens, Merelbeke, 06.09.2014.

Persberichten
"Nog één windmolen in het Brusselse", in: Het Nieuwsblad, 25 maart 1966;
Alain Gérard, "D'Esplechin à la ferme des Moineaux", Le Soir, 22.09.1999.
Alain Gérard, "La ferme des moineaux a perdu les ailes de son moulin", Le Soir, 27.08.1997.

Mailberichten
Maarten Osstyn, Beveren-Waas, 26.04.2018.