Deze stenen bergmolen, type kettingkruier, werd opgericht in 1847 als graanwindmolen door Petrus Martinus Van Peel. Zijn broer Victor Van Peel was gehuwd met Constantia De Veuster, zuster van Pater Damiaan. Net voor Damiaan naar de Hawaïaanse eilanden vertrok, om zich daar geheel aan de melaatsen te wijden, bracht hij zijn laatste nacht op Belgische bodem door in het molenaarshuis bij zijn zus Constantia en haar man Victor Van Peel.

In 1852 werd er een olie-inrichting aan toegevoegd, zodat een graaan- en oliewindmolen ontstond.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1847, opbouw: Van Peel Petrus Martinus, molenaar te Haacht
- 21.03.1878, verkoop: Boon-Derwechine Pieter Jozef, molenaar te Betekom (notaris Van Bellingen)
- 1891, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Pieter Boon)
- 04.05.1898, verkoop: Geens-Geens Alexander, molenaar te Betekom (notaris Van den Eynde)
- 1910, verkoop: Geens-Verstreken Petrus Frans Leo, molenaar te Betekom
- 16.01.1920, verkoop: Verrijcken-Tatenon Juliaan Mathilde Jan Aloïs, molenaar te Betekom (notaris Coomans)
- 1987, verkoop: Michiels-Haegemans Jules Elodie Julien, te Betekom
- 2000, verkoop: Vlaanderen Bouwt (Vlabo) vzw, Betekom

In 1873 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog met de wind graan gemalen en olie geslagen. Een motor werd geplaatst in 1910.

De molen werd door de Duitsers in brand gestoken in augustus 1914. Later werd een nog aanwezige elektromotor van Heemaf uit Hengelo (NL) gebruikt om de molen te doen werken. De firma Bonte uit Leuven installeerde een zogenaamde combiné met acht rollen (met een lengte van 65 cm), bestaande uit builmolen, walsenstoel en elevatoren. Deze installatie die over een maalcapaciteit tot 350 kg per uur en een vermogen van 15 pk beschikt, voorziet de vier maalgangen. Het geheel was voorzien van een afzuiginstallatie.

Op 21.04.1982 werd de molenromp met omgeving beschermd als dorpsgezicht, terwijl de kuip zelf op 15.05.2000 beschermd werd als monument, met inbegrip van de elektromechanische graanmaalderij, sulfermolen (cilinder) en vierkante schouw.

De molen en de omliggende gronden werden eigendom van Vlabo-Invest nv. Zij liet in 2003-2005 naast de molen 12 koopwoningen bouwen. Het ontwerp van BOB 361 uit Brussel werd geselecteerd. De stedenbouwkundige planning van het bouwterrein is opgevat met het oog op goede bewoonbaarheid: doordachte oriëntatie van de woningen, zo groot mogelijke privacy, niet te grote bouwpercelen omwille van de kostprijs van de grond, maar maximale benutting van de tuinen, die via grote ramen rechtstreeks bij de woonruimten worden betrokken. De romp werd gedeeltelijk gerenoveerd en geïntegreerd in een nieuwbouw. Een vervollediging als windmolen wordt evenwel niet meer voorzien. 

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De inrichting

Een volledig intacte maalderij op kracht van een elektromotor. De balken zijn in mindere toestand, maar alles zit nog ter plekke en is nog origineel!

3 steenkoppels, buil, graankuiser, plansichter, 2 haverpletters, walsenstoel, menger en minstens zes elevatoren

Benedenverdieping (inrijzolder): haverpletter, walsenstoel en een eerste elektromotor
Vroegere steenzolder (halfzolder): 3 steenkoppels
Vroegere meelzolder: buil en plansichter
Vroegere steenzolder: aandrijving van elevatoren (zowel langs onder aangedreven voor de bovenliggende verdieping als naar onder aangedreven voor de onderliggende verdiepingen), een tweede elektromotor en een menger
Vroegere luizolder: nog origineel luiwerk, een graankuiser en de walsen van een tweede haverpletter
Kapzolder: de vloerbalken zijn uitgebroken (vermoedelijk reeds in de maalderijperiode)

Maarten OSSTYN, Adegem

Literatuur

"Pater Damiaan. Apostel der Melaatsen", Antwerpen, (drukkerij Patria), s.d. (met op p. 20 twee foto's van de Puttenbergmolen waar bij verbleef bij zijn zuster Constantia en haar man Victor Peel, eigenaar van de molen, vooraleer te vertrekken uit België).
C. Wellens, "Betekom", in: Oost-Brabant, III, 1957;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr. 2-3.
A. Coeck, "De windmolen van Betekom", O.L.V. Aarschot, nr. 1, 1983, p. 37.

Persberichten
- Joris Driessens, "'Lichaam Damiaan hoort thuis op Molokai'", Het Nieuwsblad, 05.10.2009.
- Guido Govaerts, "Dorpsgezicht 'onherstelbaar aangetast' dus bescherming op de helling: 'Maar ze keurden zelf de bouw van woningen errond goed", Het Nieuwsblad, 05.08.2022.
- Guido Govaerts, "Omgeving historische molen is bescherming als dorpsgezicht kwijt: 'Erfgoedwaarden zijn onherstelbaar aangetast", Het Nieuwsblad, 13.02.2023.

Mailberichten
Hugo Lambrechts-Augustijns, Schoten, 27.02.2014.
Maarten Osstyn, Adegem, 29.01.2016