De Molen van Pede is een watermolen met bovenslagrad op de Pede, in de Lostraat 84 te Sint-Gertrudis-Pede.

De molen behoorde destijds toe aan de heren van Gaasbeek en was één vann de vijf banmolens van  het Land van Gaasbeek.

Het oudste spoor leidt naar 9 oktober 1392. Toen kocht Sweder Van Abcoude, heer van Gaasbeek, van Arnoul, zoon van Gielielmus van Pede, een heuvel met woningen op de top en aan de voet van een watermolen, die aldus één van de vijf bandmolens van het Land van Gaasbeek werd. In een banmolen warden de boeren uit de heerlijkheid verplicht hun graan te laten malen: “de huurder (de mulder) moet de “goede lieden, gerieven ende malen zoowel hun mout om te verbrouwen als hun swijnaert (klein graan en andere graanafval voor de varkens) … uytdien dat sy (de goede lieden), oock niet vermogen tselve swynaert ofte stampen buyten de banmolens. (…)”. De goede lieden van ’t Land van gaasbeek die hun graan in de molen brengen “te halse, met peerden, waeghens ofte kerre” (…) moeten laten malen “ten sesthienden vaete ofte sesthiende ponde” (t.t.z. dat elk zestiende pond of vat meel als maalloon afgehouden wordt).”

Volgens Van Linthoudt nam Bruegel (ca. 1525-1569) de watermolen, vooraleer het rad verplaatst werd, als model voor zijn schilderijen “De terugkeer van de kudde” en, in spiegelbeeld, “De ekster op de galg”.

Uit de beschrijving van de Meierij van Gaasbeek, onder de Inventaris van Sint-Martens-lennik, september 1656 blijkt de watermolen afgebrand te zijn: “T’sheeren watermolen affgebrandt ende is begonst op te maecken voor noch ter tijdt ende rendeert niet.”

De watermolen werd in 1763 herbouwd: boven de deuromlijsting langs de beek is in de steen het jaar 1763 vermeld. Het woonhuis draagt het jaartal 1774.

In de 18e eeuw vonden vaak andere bewoners hun thuis in de molen. Uit onderstaand relaas blijkt zelfs dat elke molenaar een tweede keer trouwde nadat hij eerst de weduwe van de overleden voorganger als vrouw had genomen.

Zo begon Anthoon Clerens zijn molenaarsbedrijf in 1739 en trouwde met Catharina van Cutsem. Deze stierf nadat zij hem een kindje geschonken had. Kort daarop hertrouwde Antoon Clerens met Anna-Francesca Christiaens, maar hij overleed in 1752. Weduwe Anna- Francesca Christiaens huwde dan met Nicolaus van Coudenberg, die de nieuwe mulder werd Helaas, drie jaar later bezweek zij bij de geboorte van een drieling. Nicolaus van Coudenberg trouwde vervolgens op 13 juli 1757 met Petronella Bastaerts. Maar Nicolaus stierf op 21 oktober 1761. Toen ook Petronella Bastaerts op haar beurt stierf, vroeg molenaar van Cutsem de hand van Petronella van Eisen. Hij overleed na vier jaar huwelijk, Zijn weduwe Petronella van Eisen zette de traditie op de watermolen voort en huwde Jan Goosens, die voortaan het waterrad bediende.

De afkortingen van de vijf molenaars die na hem kwamen, zijn te vinden op de imposten van de rondboogdeur:
I = PFG 5petrus Frans Goossens
II = HVC (Henri Van Cutsem
III = DDC (Dominiek De Camps
IV = HZG (Hendrik Zegers)
V = JZG (Jef Zegers, °1897).
Deze laatste zou tot 1963 met waterkracht blijven malen en schakelde dan over op een elektrische motor. In 1970 werd de maalderij stilgelegd.

De huidige molen dateert van 1763. De omlijstingen van deuren en vensters zijn uit arkose van Clabecq gehouwen. Het molencomplex bestaat uit een eenlaags woonhuis van baksteen met dominerende duiventil in het zadeldak, het molenaarshuis en een langschuur. Als je het molenaarshuis binnengaat, zie je drie niveaus: boven de begane grond is er eerst het verhoof met de immense molenstenen en hogerop de krakende zolder die wel het gewicht van de alomtegenwoordige duiven kan torsen, maar niet berekend is op massaal publiek.

Er zijn drie steenkoppels, waaronder één uit kwartsiet van “Laferte sous Jouarre”. Ook de buil en de haverpletter zijn nog aanwezig. Vroeger functioneerde er eveneens een stoominstallatie. Buiten bevindt zich het metalen bovenslagrad met een diameter van 4 meter: bij dit type brengt het water bovenaan het wiel aan het draaien. Van op de loopbrug is het cruciaal hoogtemerk voor de waterstand nog zichtbaar. Deze pegel was voor de molenaar een handig teken in alle betekenissen van het woord: indien het bovenwater dit peil overschreed en de aanpalende landerijen bijgevolg het risico liepen te overstromen, kon de molenaar zware straffen oplopen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: a) Deman de Lennick Charles Ernest Ghislain, zonder beroep te Hévillers en b) Deman de Lennick Marie Sidonie Ghislaine, zonder beroep te Hévillers
- 23.09.1835, verkoop: Heremans-Van Gaver Michaël, de weduwe, brouwster te Brussel (notaris Stevens)
- 17.11.1878, deling: Heremans-Mainy Cornelis Ludovicus, eigenaar te Sint-Joost-ten-Node (notaris Eloy)
- 30.01.1889, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Mainy)
- 27.06.1899, erfenis: de kinderen (overlijden van Cornelis Heremans)
- 02.07.1918, verkoop: Zeghers-Schoonjans Jozef Gustaaf, molenaar te Schepdaal (notaris Claes)
- 09.04.1983, erfenis: de weduwe en kinderen (kinderen: a) Zeghers Hendrik Maria, ambtenaar te Brussel, b) Zeghers Joanna Christina, zonder beroep te Schepdaal en c) Zeghers Margaretha Antonia, bediende te Brussel) (overlijden van Jozef Zeghers)
- 29.06.1989: gemeente Dilbeek

De laatste molenaar was Jozef Zeghers-Schoonjans (1897-1983).

Er werd in 1895 een stoommachine geplaast, maar er werd ook nog verder gemalen met de watermolen.

In 1975 werd de molen beschermd als monument en samen met zijn omgeving als landschap. De gebouwen en het domein van 3ha 10a en 33ca, die door de erosie van de tijd zware klappen hadden gekregen, werden bij akte van 29 juni 1989 voor 6.496.000 fr. eigendom van de gemeente Dilbeek. Maar sinds eind 1990 werd er, door een de enthousiaste samenwerking van molenverenigingen, de werkgroep Wolfsputten en het gemeentebestuur, als het ware getoverd in de molen, zodat hij vandaag opnieuw maalt en voor het publiek kan opengesteld worden. Niettemin diende een zwaar restauratiedossier ingediend te worden. De toestand van het binnenwerk van de molen was weliswaar bevredigend, maar het waterrad, de as, de vloer van de nokzolder, de stabiliteit van de waterkeringsmuur en de spaarvijvers bevonden zich op de intensieve zorgen. De molen is thans weer maalvaardig. Op het erf werd ook een hondenkarnmolen opgericht.

De molen draait van april tot en met oktober, elke tweede en vierde zondag van de maand en van november tot en met maart: elke tweede zondag van de maand voor het publiek. Voor inlichtingen kan men contact opnemen met dienst cultuur en toerisme Dilbeek (d'Arconatistraat 1, 1700 Dilbeek, 02 451 69 34, toerisme @ dilbeek.be. Tot 1 januari 2009 bestond het molenaarsteam uit Wies De Troch, Leo Tielemans, Willy Deschuyter en Robert Staquet. Vanaf 1 januari 2009 tot kort voor zijn overlijden op 17 oktober 2012 te Luttre was Robert Staquet er de enige molenaar. In 2013 zijn Yves Sterckx en Jan Delcour er als vrijwillig molenaar actief.

Vlaams minister Geert Bourgeois (N-VA) kende in november 2012 een premie van 279.698 euro toe voor beheerswerken in het landschap rond de watermolen van Pede. Dit mooie stukje natuur met natuurlijke en kunstmatige vijvers maakt deel uit van de Pedevallei en is beschermd sinds 1975. De vijvers hadden tot doel om de watermolen steeds van voldoende water te voorzien om te kunnen functioneren. De site van de watermolen van Pede is eigendom van de gemeente Dilbeek maar de vzw Dilbeeks Erfgoed beheert de site al sinds 2002 en stelde voor het beheer van dit beschermde landschap een plan op. Het landschapsbeheersplan is in september 2011 goedgekeurd. Dankzij dit plan kan de gemeente Dilbeek als eigenaar aanspraak maken op een landschapspremie tot maximaal 70% van de geraamde kostprijs voor het uitvoeren van onderhouds- of instandhoudingswerkzaamheden die in het plan zijn opgenomen. Het gaat om acties die de erfgoedwaarden van dit beschermde landschap helpen bewaren. Het beheersplan voorziet in de sanering en het beheer van verscheidene spaarvijvers. Bedoeling is dat de eerder zwak ontwikkelde vegetaties van deze vijvers en de beekvallei op deze manier worden versterkt tot een gezonde habitat met een rijke fauna. De slechte kwaliteit van het bodemwater zal worden verbeterd door onder andere het slib te verwijderen. Ook het zicht naar het dorp en de Laarbeekvallei vanuit het beschermd landschap zal worden verbeterd.
Nog andere werken kunnen dankzij deze landschapspremie worden uitgevoerd: het vellen van bomen en struiken, opbreken van afsluitingen, aanleggen van paden, plaatsen van toegangspoort en houten brug en het aanplanten van oeverbeplantingen.

Op zaterdag 1 oktober 2016 kreeg de molen op de site van de Tombeekmolen in Overijse het kenteken “Actieve Molen 2016” uitgereikt. Deze nominatie gebeurde door het Molenforum Vlaanderen vzw (www. molenforumvlaanderen.be)  op basis van de volgende criteria: de molen als gebouw (uitzicht, toestand), de werking als molen (draaien en malen) & de inzet van de molenaar, de toeristische ontsluiting en de gelegenheidsactiviteiten.

Lieven DENEWET, Jan DELCOUR & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)

Verankerde bakstenen gebouwen onder zadeldaken met Vlaamse pannen en deels mechanische pannen voor het molengebouw, met ten oosten de langsschuur, ten westen aansluitend de 1774 gedateerde stalling en molenaarswoning met aansluitend ten westen het molengebouw en haaks hierop een bijgebouw. Ten westen vrijstaand bakhuis.

Onderkelderde molenaarswoning, stal en molenhuis van acht traveeën en één bouwlaag onder zadeldak met aandaken en vlechtingen, topstuk en schouderstukken op consoles. De zuidgevel is witgeschilderd en heeft een gecementeerde plint. Woning met vier beluikte getoogde vensters in een geprofileerde arkoze omlijsting met sluitsteen. Op de omlijstingen komen vermoedelijk 18de-eeuwse metselaarstekens voor. Twee getoogde deuren en een kleinere getoogde muuropening aan de stalling, alle met een arkoze omlijsting. Steigergaten met een arkoze omlijsting. Tot voor de restauratie was er in het dak van de woning een recente duiventil aanwezig. De kroonlijst werd tijdens de restauratie vervangen door een dakgoot. Boven de toegang tot de molen is een houten "luikapel" aanwezig om het graan naar de zolder te trekken. Deze werd bij de restauratie gereconstrueerd op basis van oude foto’s. In de jaren 1970 was deze luikapel verdwenen. Noordgevel langs de beek met een natuurstenen onderbouw, hogere plint aan het molengebouw, deels in zandsteen en arkoze. Gevarieerde muuropeningen: twee beluikte segmentboogvormige van het woonhuis en rechthoekige van de molen, alle met een arkoze of natuurstenen omlijsting. Bouwnaad tussen de woning en molen. In de westelijke puntgevel een korfboogvormige deur met een arkoze omlijsting met sluitsteen en imposten (met datering en initialen). Bewaarde en werkende binneninrichting van de molen. Het molenaarshuis werd na de restauratie heringericht als museum. Metalen bovenslagrad met een diameter van circa 4 meter.

Langsschuur in baksteen met vakwerkwand op een bakstenen voet aan de oostzijde. Voor de restauratie was deze gevel bekleed met kunstleien en was er een eind 19de-eeuwse aanbouw onder lessenaarsdak tegen gebouwd. Houten rechthoekige poort in een houten omlijsting. Rechts boven de poort in leem gesculpteerd uiltje. In de poort van de schuur staat in graffiti het jaar 1881, in de poortomlijsting verschillende initialen. Westgevel met een houten planken bekleding.

Haaks smal bijgebouw onder lessenaarsdak met melkhuis met botermolen verbonden met een hondentredrad aan de buitenzijde (hondenkarnmolen). Het hondenrad komt in oorsprong van Moerbeke-Waas en is hier geplaatst bij de restauratie in 2000. Met een as verbonden met het botervat binnen. Voorts rechthoekige deuren en een rondboogvenster. Blinde westgevel. Het bijgebouw en molenhuis zijn met elkaar verbonden door een open lessenaarsdakje waaronder een hardstenen trap toegang geeft tot de westzijde van de molen.

Bakstenen tweeledig bakhuisje onder pannen zadeldaken met rechthoekige muuropeningen. Het bakhuis werd tijdens de restauratie terug opgebouwd en het koepelgewelf van de oven is opgebouwd uit leem. Op het erf bakstenen hondenhokje.

Intekendatum: 2009
Molen: Schepdaal (Dilbeek), Pedesmolen - watermolen met metalen bovenslagrad
Bouwheer & ontwerper: Gemeente Dilbeek, Landschaps-beheerscommissie / vzw Dilbeeks Erfgoed
Opdracht: Studie. Opstellen landschapsbeheersplan voor het domein aan de watermolen "Waterland tussen brouwer en molenaar". Uitwerken van beheersvisie en integrale structuur om de waarden van het beschermde landschap aan de watermolen te vrijwaren, versterken, herstellen en/of te verbeteren, met 2 deelprojecten:
- ontslibben vijver tussen de molenvijver en privé-eigendommen alsook aanbrengen van een zo natuurlijk mogelijk ogende oever, met inbegrip van de heraanleg van een wandelpad op het domein
- ontslibben molenvijver, aanbrengen van een zo natuurlijk mogelijke betuining en uitwerken Raming: €53.022,20 (incl. btw).
Toewijzing: D+A Consult, Halle

Aanbesteding
Waterbouwwerken, Weg- en rioolwerken
Vlaams-Brabant
29/08/14 11:00:00
Dilbeek
Gemeente Dilbeek, Gemeenteplein 1 te 1700 Dilbeek
onderhandeling: de opdracht heeft betrekking op het beschermde landschap 'De watermolen met aanhorigheden en omgeving St-Gertrudis-Pede'. De geplande werken omvatten voorbereidende werken, grondwerken, ruimen van vijvers, aanleg van funderingen, aanleg van verhardingen, uitvoeren van allerhande werken (vlonderpad, oeverbeschoeiingen,...), de groenaanleg en het onderhoud gedurende 3 jaar.
(90 dagen).
Bestek nr. 2013126 prijs 150.00 EUR te bekomen tot 25/08/2014. Bestek en plannen. De offerte opgesteld op papier, wordt per brief of per bode aan de aanbestedende overheid overgemaakt. Ze wordt in een definitief gesloten omslag geschoven, met vermelding van de datum van de zitting waarop de offertes worden geopend en de referentie van het bestek (2013/088). Bij verzending per post, wordt die gesloten omslag in een tweede omslag geschoven met opgave van het adres dat in het bestek is aangegeven en met de vermelding "Offerte Landschapsbeheerplan watermolen St-Gertrudis-Pede' Gemeente Dilbeek Dienst milieu De heer Sen Verdievel De Heetveldelaan 4 1700 Dilbeek Iedere offerte moet bij de voorzitter van de zitting voor de opening van de offertes toekomen alvorens hij de zitting opent. Nochtans wordt een offerte die te laat toekomt, in aanmerking genomen voor zover: 1° de aanbestedende overheid aan de dienstverlener nog geen kennis heeft gegeven van haar beslissing 2° en de offerte ten laatste vier kalenderdagen voor de dag vastgesteld voor de ontvangst van de offertes bij de post als aangetekende zending is afgegeven. (tel. 02 363 89 11, e-mail: info@daconsult.be).
cat. C, kl. 3; cat. B, kl. 3
Publicaties Bouwkroniek : web 32-2014 33-2014 34-2014
Publicatie Web : 6/08/14 11:51:56
Let wel!
Plaatsbezoek vereist: 19/08/2014 om 14.00.

De restauratie van de Watermolen
De restauratie van het moleninterieur, het rad en het loopwerk, de daken en de gevels, is inmiddels een feit. In de molen werden twee steenkoppels maalvaardig gemaakt, terwijl één steenkoppel in open stand werd opgesteld om het inwendige de demonstreren. Het loopwerk en het aandrijfsysteem op de zolder werden hersteld en de haverpletter en de buil werden hierop aangesloten. Ook werden de twee luien in ere hersteld: één binnenin (om de zakken op te tillen van het gelijkvloers naar de zolder en een buitenlui, die gerestaureerd werd aan de hand van oud fotomateriaal.
De storende kroonlijst en de duiventil werden bij de restauratie weggelaten. De vijvers werden geruimd en het sluiswerk hersteld.
Tijdens de uitvoering der werken bleek vrij spoedig dat een tweede restauratiecampagne nodig zou zijn. Hierbij zou het interieur van de woning moeten aangepakt worden. Ook zouden de schuur en de zolder geschikt moeten gemaakt worden voor de opvang van groepen bezoekers. Sanitaire accommodatie, verlichting en verwarming blijken eveneens noodzakelijk. Het eigen rioolwater van het complex zal via een rietveld gezuiverd worden. Van de waterkerende muur aan de molen vertrekken we voor een korte wandeling langs de maal-en de lossluis naar de boomgaard. Tussen de gracht die het water van de spaarvijvers naar de maalsluis voert en de eigenlijke beek lopen we naar de sluis tussen de twee spaarvijvers. Deze beide vijvers werden door de vissers voorzien van een ondergrondse overloop naar de gracht van de Lostraat. Zo kunnen beide vijvers volledig afgelaten worden. Voor het malen kan het water ongeveer 40 cm opgevoerd worden door hogerop de beek af te dammen. Langs deze afdamming op de beek komen we in de weide achter het domein.
Langs de houtwal die de weide afsluit lopen we in de richting van de schouw van de brouwerij aan de Isabellastraat. Via de achteringang betreden we het erf van de voormalige brouwerij Goossens. Naast het achterste gebouw zien we een waterreservoir. Dit waterreservoir werd eertijds gevuld met water uit het beekje dat gevoed wordt door een iets hogerop gelegen bronnetje. Het water van dit beekje, dat nog steeds de natuurvijver van de molen voedt, werd zowel gebruikt door de brouwerij Goossens als door de molenaar. Lange tijd was dit water de oorzaak van een dispuut tussen de brouwer en de molenaar. Dit ging zo ver dat molenaar Heremans in 1878 door de landmeter-ingenieur Van Ginderachter, een ontwerp liet opmaken om op de scheiding een dam te bouwen om zo het water in de natuurvijver te houden. In de tonnenmakerij zien we nog de oude werktuigen en een waterbak waarin de tonnen ondergedompeld werden om de duigen te laten zwellen en de vaten waterdicht te maken. Aan de zijde van het waterreservoir bevindt zich nog de hoppeast.
De posten en negblokken in ‘arkozesteen’ zijn nog behouden. Deze groene kalkzandsteen is typisch voor de streek; in de watermolen en in verschillende huizen in de omgeving vinden we deze stenen terug.

De vier vrijwillige molenaars tot 1 januari 2009:
Wies De Troch
Voltaireplein 21, 1080 MOLENBEEK
Tel. 02/426.92.90; wies.de.troch@skynet.be
Leo Tielemans
Isabellastraat 98, 1701 ITTERBEEK
Tel. 02/569.08.92; tielemans.l@skynet.be
Willy Deschuyter
willy.deschuyter@belgacom.net
Robert Staquet
Honsemstraat 17
1700 Sint-Martens-Bodegem
Tel. 0485/51.66.35; robert.staquet@scarlet.be

De enige molenaar sinds 1 januari 2009:
Robert Staquet (inmiddels overleden)
Honsemstraat 17
1700 Sint-Martens-Bodegem
Tel. 0485/51.66.35; robert.staquet@scarlet.be

Interview met vrijwillig molenaar Leo Tielemans. "Waarom wilde ik kost wat kost molenaar worden?"
Leo Tielemans, weliswaar geboren in Brussel maar toen ik 1 jaar oud was kwamen mijn ouders naar Sint-Gertrudis-Pede wonen. Toen nog een rustig landelijk dorp met twee brouwerijen en een watermolen. Ik speelde met de zonen van de brouwers in de brouwerijen
speelden in de moutkuipen en keken naar het brouwproces. En keken met ontzag naar de vele eikenhouten vaten vol Lambic. Maar ons echt speelterrein was de watermolen. We gingen zwemmen in de vijvers, probeerden karpers te vangen, speelden aan de sluizen en het waterrad en werden met veel lawaai door "Jef de Moljer" weggejaagd.
Vaak kon ik met mijn vader binnen in de molen komen en stond dan met open mond te kijken naar al die draaiende wielen. En terwijl ik mijn ogen de kost gaf konden mijn vader en "Jef" genieten van een fris glas Lambic.
Ik moest en zou molenaar worden! ik droomde er van om net als "Jef" die tandwielen te laten draaien, maar later kwam er "vrouwtje, huisje, kindje, werkje" en de watermolen werd vergeten. Maar in 2000 kwam de microbe terug, ik bracht een bezoekje aan de molen (onze molen ) sprak er met een eenzame molenaar die wel wat hulp kon gebruiken en mijn besluit was snel genomen. In 2002 schreef ik me in voor een cursus van molenaar en in 2003 kon ik aan de slag op "mijn watermolen", de watermolen waar ik mijn jeugd doorbracht en waar ik Jef de Moljer zo vaak heb zien malen, nu keek ik door het raampje boven het waterrad, waar eens Jef doorkeek om ons, spelende kinderen, weg te jagen van het draaiende rad.
De sfeer was geweldig, leuke tijden waren dat, eerst met twee molenaars maar al snel kwamen er meer en uiteindelijk waren we al met zes.
Maar die goede sfeer was van korte duur. Plots kwamen er andere heren (en dames) uit het verre Dilbeek (en zelfs nog van verder ) en het leek of de feodale tijd terug was. Uiteindelijk was de sfeer zo verpest dat ik niet anders kon dan mijn ontslag geven.
En op 31 december 2007 gaf de laatste molenaar uit Sint-Gertrudis-Pede zijn ontslag.

Persbericht: "Vandalenstreken aan watermolen Pede", in: Editiepajot, 26.01.2008.
Vandalenstreken werden er gepleegd aan de watermolen van Pede in de Dilbeekse deelgemeente Schepdaal. Het is zeker niet de eerste keer dat er ongewenst bezoek kwam in de watermolen. Omwonenden klagen dar er geregeld jongeren rond de molen hangen. De meeste vandalenstreken gebeuren in en rond de vakantieperiode. Vrijdagavond was het echter terug prijs. Infopanelen werden afgebroken en in de beek geworpen. Achter de molen werd de deur van het bakkershuis opengebroken en de ruiten van dit gebouw werden ingegooid. Ook werd er bakmateriaal beschadigd dat gebruikt wordt bij rondleidingen. De politie van de zone Dilbeek deed de nodige vaststellingen.

"Dilbeek - Watermolen Pede werkt. 24 juli 2011", editiepajot.com
Alles kan men zien en horen over malen en brood bakken, over de oude rijke geschiedenis van de molen. Die werd al in 1392 vermeld als een banmolen. Te zien hoe vernuftig men honderden jaren geleden al was om oude mechanismen te maken. Toegang gratis van 14 tot 17u..Lostraat, Schepdaal. Op het grote molendomein is een rustige wandeling mogelijk. Of in de omgeving. Wandelkaartjes zijn beschikbaar.
Nadien kan men een lekker streekbiertje (geuze, kriek...) drinken in het molenhuis of iets eten (boterham met plattekaas of taart). Gezellig in een oud interieur. Nostalgie ?

Gerrit Achterland, "Landschapsbeheersplan voor de omgeving van de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede goedgekeurd", editiepajot.be, 16.09.2011.
Vlaams minister Geert Bourgeois, bevoegd voor Onroerend Erfgoed, heeft het landschapsbeheersplan voor het beschermde landschap ‘de omgeving van de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede' in Dilbeek goedgekeurd.
Door deze erkenning kan de eigenaar aanspraak maken op een extra landschapspremie (maximum 70% van de geraamde kostprijs) voor het uitvoeren van onderhouds - of instandhoudingswerkzaamheden die in het plan zijn opgenomen, en dit bovenop de onderhoudspremie van maximum 40% van de geraamde kostprijs waarop hij voor het beschermd landschap al recht had. "Een landschapsbeheersplan is een praktische leidraad en een garantie voor het behoud van een beschermd landschap", aldus minister Bourgeois. "De bedoeling is om eigenaars te stimuleren om mee te werken aan het beheer van het landschap. Naast de gekende onderhoudspremie voor beschermde landschappen is er dankzij dit landschapsbeheersplan een extra landschapspremie mogelijk voor onderhouds-, omgevings- of instandhoudingswerken die in dit plan zijn opgenomen zoals het snoeien van hagen, herstellen van wandelpaden en vijverbruggen, het weghalen van het slib uit de vijvers en de renovatie van de schuilhutten en rustbanken." 'De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede met aanhorigheden en omgeving' in Dilbeek is op 17 april 1975 beschermd als monument en landschap. Het beschermde landschap maakt deel uit van de ‘Pede-' of ‘Bruegelvallei'.
Kenmerkend voor het landschap is het geheel van natuurlijke en kunstmatige vijvers dat doorheen de tijd sterk gewijzigd is. Deze bekkens voorzagen de watermolen van de nodige waterreserve om te kunnen functioneren. Onder het motto ‘Waterland tussen brouwer en molenaar', een verwijzing naar een vroeger conflict tussen de brouwer en de molenaar die beiden het gebruik van de waterreserves claimden, is in opdracht van de vzw Dilbeeks Erfgoed en onder begeleiding van een beheerscommissie een beheersplan uitgewerkt. In het beheersplan zijn niet alleen cultuur-historische maar ook ecologische, recreatieve, educatieve, sociaal-economische en landschappelijke elementen opgenomen.

--------------

Landschapsbeheersplan

"Waterland tussen brouwer en molenaar", zo luidt de werktitel voor het landschapsbeheerplan dat het studiebureau D+A Consult uitwerkt in opdracht van de landschapsbeheercommissie voor het domein aan de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede.
Die commissie werd in 2006 geïnstalleerd door de Vlaamse Minister voor Ruimtelijke Ordening en in december 2007 zette de gemeenteraad het licht op groen voor de indiening van een dossier.
Na een selectieprocedure stelde de beheerscommissie voor het studiebureau D+A aan te stellen om een landschapsbeheersplan op te maken ten bedrage van € 53.022,20 (incl. btw). De Vlaamse subsidie bedraagt 80%, de resterende 20% is ten laste van de gemeente, via de VZW Dilbeeks Erfgoed.
Na de goedkeuring door de Vlaamse Minister voor Ruimtelijke Ordening op 5 juni 2009 is de studieopdracht gestart op 14 augustus 2009. Tegen midden 2010 zal het landschapsbeheersplan klaar zijn. Het zal een beheervisie en een integrale structuur uitwerken om de waarden van het beschermde landschap aan de watermolen te vrijwaren, versterken, herstellen en/of te verbeteren.
Daarbij zal er al een concreet plan uitgewerkt zijn voor twee deelprojecten:
- het ontslibben van de vijver tussen de molenvijver en privé-eigendommen alsook het aanbrengen van een zo natuurlijk mogelijk ogende oever, met inbegrip van de heraanleg van een wandelpad op het domein;
- het ontslibben van de molenvijver, het aanbrengen van een zo natuurlijk mogelijke betuining en het uitwerken van een gericht maaibeheer van de oevervegetatie. 

Marc Sluys, "Het waterlandschap achter dewatermolen van Sint-Gertrudis-Pede in ere hersteld. De omgeving is tegen de zomer klaar", editiepajot .be, 25.01.2016.
Na jaren van wildgroei is vandaag het waterlandschap achter de watermolen van Sint-Gertrudis-Pede  in ere hersteld. Met de steun van de Vlaamse Overheid werd het molendomein grondig heringericht.
Het landschapsbeheersplan werd heel wat jaren geleden opgemaakt onder impuls van de toenmalige vzw Dilbeeks Erfgoed. Vandaag zijn de spaarvijvers en de natuurlijke vijver hersteld en zijn een aantal unieke zichten gecreëerd op onder meer de kerk en de voormalige brouwerij Goossens. Er is ook een mooi vlonderpad aangelegd op de natuurlijke vijver, waardoor toekomstige bezoekers het water echt kunnen beleven. Tijdens de werken werden ook historische funderingen ontdekt waarvan de oorsprong momenteel verder wordt onderzocht door archeologen.
Begin deze week ging het beheerscomité dat de herinrichting opvolgt een kijkje nemen naar de voortgang van de werken.  De leden waren uiterst tevreden met het herstelde ‘waterland tussen brouwer en molen’ bijna 8 jaar na de start van de hele procedure. Heel wat bewoners ontdekken nu pas de volledige omvang en de pracht van dit natuurgebied. Het waterlandschap is echt uniek in combinatie met het zicht op de historische gebouwen uit de omgeving. Dit is een domein om te koesteren en het zal ongetwijfeld heel wat bezoekers aantrekken.
Maar voorlopig is het terrein nog even werfzone. Het is wachten op de lente om de laatste aanplantingen en het inzaaien van de weide en paden te kunnen uitvoeren. Tegen het begin van de zomervakantie, wanneer het gras stevig gegroeid is, volgt dan een grote opening voor het publiek. Ondertussen wordt ook nagedacht hoe een bezoek aan het molendomein in de toekomst kan gepromoot worden.

Klaartje Van Rompaey, "Archeologische vondst aan Pedemolen in Dilbeek", RingTV, 05.11.2015
Tijdens herstellingswerken aan de vijver van het molendomein in Sint-Gertrudis-Pede is een historische vondst gedaan. De aannemer stootte op oude fundamenten van een tot nu toe onbekend gebouw. De werken liggen tijdelijk stil.
Oude fundamenten van onbekend gebouw.
Op dit moment wordt in het beschermde molendomein aan de watermolen van Sint-Gertrudis-Pede volop gewerkt aan de uitvoering van het landschapsbeheersplan. Om de (spaar)vijvers in ere te herstellen, is de aannemer de natuurlijke vijver opnieuw aan het uitgraven. Tijdens die graafwerken kwamen oude fundamenten van een tot nu toe onbekend gebouw bloot te liggen. De werken werden stilgelegd en een archeologisch team kwam ter plaatse voor een onderzoek.
Site met walgracht?
Welk gebouw er precies gestaan heeft op het historische schiereilandje in de vijver is nog onbekend, maar de omvang en plaats van de funderingen doet vermoeden dat ze in verband kunnen gebracht worden met een site met walgracht. Naast de fundamenten werden ook keramiekresten gevonden, vermoedelijk uit de 16de eeuw.
Geschiedenis Pedemolen
In de 14de eeuw is er in de bronnen voor het eerst sprake van een molen in Pede toen hij werd aangekocht door de Heer van Gaasbeek. Volgens sommige bronnen werd de molen afgebeeld op een aantal werken van Pieter Breugel in de 16de eeuw ("De terugkeer van de kudde", 1565 en "Ekster op de galg", 1568), voordat de molen werd verwoest door een brand circa 1656 en opnieuw werd opgebouwd. In de 18de eeuw werden er verschillende aanpassingen uitgevoerd aan de molen.
Om deze vondst verder te beschermen, zal de vorm van de vijver ter plekke worden aangepast. De archeologen maken nu werk van een volledig opgravingsrapport.

Freddy Kempeneer, "Prachtig molenlandschap verwacht veel schilders", persinfo.org, 24.08.2011.
Dilbeek. Op zondag 28 augustus heeft aan de prachtige watermolen van Pede het 14e schildersfeest plaats.
Het jaarlijks schilderfeest van Milieu Overleg Dilbeek begon  in 1997 als reddingsactie voor Huis Mostinckx. Het huisje had altijd veel schilders geïnspireerd en stond toen te koop. Met dit eerste schilderfeest en de twee volgende  in 1998 en 1999 wilde Milieu Overleg Dilbeek de aandacht vestigen op het belang van dit monumentje. De gemeente kocht uiteindelijk het huisje aan.
14 schilderfeesten later staat  het huisje weer stralend bij, zij het een beetje wezenloos. Het heeft dan ook een reeks zware operaties achter de rug. De nieuwe huid zit nog erg strak. Nu is het afwachten wanneer het ontwaakt uit de jarenlange verdoving. Laten we hopen dat de ziel vlug terugkeert in de  nieuwe behuizing. Voor een schilderfeest aan Huis Mostinckx is het dus nog even wachten.
Misschien volgend jaar?
In afwachting gaat het schilderfeest 2011 door aan de Pedemolen die er  er dan ooit bijligt. Alle schilders, jong en oud, met en zonder ervaring, zijn welkom! Een aantal schilderezels staan ter beschikking, maar de deelnemers zorgen zelf voor het nodige schildermateriaal. De deelname is volledig gratis. De jury zal de 3 beste werken bekronen met een goed gevuld mandje van de Oxfam Wereldwinkel. Ook voor de deelnemende kinderen is er een kleine attentie voorzien.
Zondag 28 augustus vanaf 9 uur. Prijsuitreiking rond 17u30. Info Marieke 02 569 05 79 of milieuoverlegdilbeek ad scarlet.be

Freddy Kempeneer, "Landschapsbeheersplan voor ‘de omgeving van de watermolen Sint-Gertrudis-Pede' goedgekeurd", persinfo.logicinmotion.eu, 15.09.2011
Sint-Gertrudis-Pede - Vlaams minister Geert Bourgeois, bevoegd voor Onroerend Erfgoed, heeft het landschapsbeheersplan voor het beschermde landschap ‘de omgeving van de watermolen te Sint-Gertrudis-Pede' in Dilbeek goedgekeurd.
Door deze erkenning kan de eigenaar aanspraak maken op een extra landschapspremie (max. 70% van de geraamde kostprijs) voor het uitvoeren van onderhouds - of instandhoudingswerkzaamheden die in het plan zijn opgenomen, en dit bovenop de onderhoudspremie van maximum 40% van de geraamde kostprijs waarop hij voor het beschermd landschap al recht had.
"Een landschapsbeheersplan is een praktische leidraad en een garantie voor het behoud van een beschermd landschap", aldus minister Bourgeois. "De bedoeling is om eigenaars te stimuleren om mee te werken aan het beheer van het landschap. Naast de gekende onderhoudspremie voor beschermde landschappen is er dankzij dit landschapsbeheersplan een extra  landschapspremie mogelijk voor onderhouds-, omgevings- of instandhoudingswerken die in dit plan zijn opgenomen zoals het snoeien van hagen, herstellen van wandelpaden en vijverbruggen, het weghalen van het slib uit de vijvers en de renovatie van de schuilhutten en rustbanken."
'De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede met aanhorigheden en omgeving' te Dilbeek is op 17 april 1975 beschermd als monument en landschap. Het beschermde landschap maakt deel uit van de ‘Pede-' of ‘Bruegelvallei'. Kenmerkend voor het landschap is het geheel van natuurlijke en kunstmatige vijvers dat doorheen de tijd sterk gewijzigd is. Deze bekkens voorzagen de watermolen van de nodige waterreserve om te kunnen functioneren.
Onder het motto ‘Waterland tussen brouwer en molenaar', een verwijzing naar een vroeger conflict tussen de brouwer en de molenaar die beiden het gebruik van de waterreserves claimden, is in opdracht van de vzw Dilbeeks Erfgoed  en onder begeleiding van een  beheerscommissie een beheersplan uitgewerkt. In het beheersplan zijn  niet alleen cultuurhistorische maar ook ecologische, recreatieve, educatieve, sociaaleconomische en landschappelijke elementen opgenomen.

"Dilbeek - Landschapspremie voor landschap "De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede", editiepajot.be, 22.11.2012.
Vlaams minister Geert Bourgeois, bevoegd voor Onroerend Erfgoed, heeft een landschapspremie van 279.698,07 euro toegekend voor beheerswerkzaamheden in het beschermde landschap ‘De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede met aanhorigheden en omgeving’ in Dilbeek. Dit mooie stukje natuur met natuurlijke en kunstmatige vijvers, onderdeel van de ‘Pedevallei’ of de ‘Bruegelvallei’, is beschermd sinds 1975. De vijvers hadden tot doel om de watermolen steeds van voldoende water te voorzien om te kunnen functioneren.
“Het landschapsbeheersplan is in september 2011 goedgekeurd,” aldus minister Bourgeois. “Dankzij dit plan kan de eigenaar aanspraak maken op een landschapspremie (max. 70% van de geraamde kostprijs) voor het uitvoeren van onderhouds – of instandhoudingswerkzaamheden die in het plan zijn opgenomen. Meer bepaald gaat het om in detail vastgelegde acties om de erfgoedwaarden van dit beschermde landschap te bewaren.”
Het beheersplan voorziet in de sanering en het beheer van verscheidene spaarvijvers. Bedoeling is dat de eerder zwak ontwikkelde vegetaties van deze vijvers en de beekvallei op deze manier worden versterkt tot een gezonde habitat met een rijke fauna. De slechte kwaliteit van het bodemwater wordt verbeterd door onder andere het slib te verwijderen. Ook het zicht naar het dorp en de Laarbeekvallei vanuit het beschermd landschap zal worden verbeterd.
Nog andere werken kunnen dankzij deze landschapspremie worden uitgevoerd: het vellen van bomen en struiken, opbreken van afsluitingen, aanleggen van paden, plaatsen van toegangspoort en houten brug en het aanplanten van oeverbeplantingen.

Sam Herremans, “Dilbeek - Archeologische vondst aan Sam Herremans, “Dilbeek - Archeologische vondst aan Pedemolen”, editiepajot.com, 30.10.2015.
Tijdens herstellingswerken aan de vijver van het molendomein in Sint-Gertrudis-Pede is een historische vondst gedaan. De werken liggen tijdelijk stil.
Op dit moment wordt in het beschermde molendomein aan de watermolen van Sint-Gertrudis-Pede volop gewerkt aan de uitvoering van het landschapsbeheersplan. Tijdens deze ingrijpende werken worden onder meer de (spaar)vijvers volledig in ere hersteld. Tijdens het opnieuw uitgraven van de natuurlijke vijver stootte de aannemer op oude fundamenten van een tot nu toe onbekend gebouw.
 Conform de regelgeving werden na de vondstmelding de werken op die plaats stilgelegd  en kwam een archeologisch team van het departement Onroerend Erfgoed ter plaatse voor een onderzoek. De voorbije dagen konden ze met hulp van de aannemer deze fundamenten verder blootleggen en inventariseren.  Er werden ook keramiekresten gevonden die voorlopig in de 16de eeuw worden gedateerd.
Welk gebouw er precies gestaan heeft op het historische schiereilandje in de vijver is nog onbekend, maar de omvang en plaats van de funderingen doet vermoeden dat ze in verband kunnen gebracht worden met een site met walgracht. Verder onderzoek moet uitwijzen welk gebouw ooit op deze plek heeft gestaan.
In de 14de eeuw is er in de bronnen voor het eerst sprake van een molen in Pede toen hij werd aangekocht door de Heer van Gaasbeek.  Volgens sommige bronnen werd de molen afgebeeld op een aantal werken van Pieter Bruegel in de 16de eeuw ("De terugkeer van de kudde", 1565 en "Ekster op de galg", 1568), voordat de molen werd verwoest door een brand circa 1656 en opnieuw werd opgebouwd. In de 18de eeuw werden er verschillende aanpassingen uitgevoerd aan de molen, waarvan vandaag nog de dateringen in jaarankers zichtbaar zijn ("1774"). Het gebouw waarvan nu fundamenten zijn gevonden is ook niet eenduidig terug te vinden op de Ferrariskaart (1771-1778). In de Atlas der buurtwegen (1841) en op de kaart van Popp (1842-1879) is de vondstlocatie gesitueerd op een min of meer cirkelvormig ‘schiereilandje’ binnen een grotere waterpartij. De muurresten zijn opgebouwd uit zandstenen gecombineerd met baksteenmetselwerk in een beige-witte kalkmortel.
Om deze vondst verder te beschermen zal de vorm van de vijver ter plekke worden aangepast. De archeologen maken nu werk van een volledig opgravingsrapport.

Joost Van Liefferinghe, "Archeologen buiten zich over eeuwenoude vondsten aan Pedemolen", persinfo.org (30.10.2015).
Sint-Gertrudis-Pede - Tijdens de grondige opfrissingswerken aan het domein achter de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede zijn arbeiders op eeuwenoude fundamenten en keramiekresten gestoten. Een team van archeologen buigt zich intussen over de vondsten.
Arbeiders zijn voor de zomer gestart met een grondige heraanleg van het domein aan de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede. Bedoeling van de herinrichtingswerken is om de waterrijke omgeving nog meer en beter in beeld te brengen. Daarvoor werden onder andere de bestaande (spaar) vijvers opnieuw uitgegraven. Het was tijdens deze werkzaamheden dat arbeiders op de fundamenten gestoten zijn.
Onderzoek
Zoals verplicht bij dergelijke vondsten werden de werken stilgelegd en is er een archeologisch team aangesteld om de locatie verder te onderzoeken. De voorbije dagen werden de fundamenten in samenwerking met de aannemer blootgelegd en geïnventariseerd.
Voorlopig blijft het echter zeer onduidelijk van welk bouwwerk de fundamenten afkomstig zijn. Op de Ferrariskaart (1771-1778) zijn alvast geen duidelijke aanwijzingen gevonden. Vlak bij de fundamenten zijn ook keramiekresten teruggevonden die vermoedelijk afkomstig zijn uit de 16de eeuw.
Om de fundamenten te beschermen zijn ze intussen opnieuw ingegraven. De oorspronkelijk voorziene vorm van de vijver is er voor aangepast. Archeologen onderzoeken de zaak verder en hopen de herkomst van de fundamenten te achterhalen.
Historie van de watermolen
Volgens verschillende bronnen is er in de 14de eeuw voor het eerst sprake van een molen in Pede toen hij werd aangekocht door de Heer van Gaasbeek. Het oorspronkelijke gebouw zou afgebeeld staan op een aantal werken van  Pieter Breugel in de 16de eeuw. Rond 1656 is de molen verwoest door een brand en opnieuw opgebouwd. De eeuwen daarna zijn verschillende aanpassingen uitgevoerd.
Over de werken
Arbeiders zijn in mei gestart met de heraanleg van het domein aan de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede. Bedoeling van de herinrichtingswerken is om de waterrijke omgeving nog meer en beter in beeld te brengen.
Door het herstellen van de spaarvijvers en het origineel opstuwmechanisme wordt het malen van de molen verzekerd. Het molendomein heeft een belangrijke natuurverbindingsfunctie, daarom wordt die verder uitgebouwd als groene stapsteen in functie van het verhogen van de biodiversiteit voor meerdere koesterburen zoals de ijsvogel en de sleedoornpage.
Met de aanleg van een stevig wandelpad langsheen de beek, de aanleg van een houten vlonder over de natuurlijke vijver, het herstel van de boomgaard, de aanplant van nieuwe hagen en houtkanten, zullen de bezoekers van de Molen nog beter van de prachtige omgeving kunnen genieten.
Foto's: Schepen Jef Vanderoost gaf ons een korte rondleiding op de site

Literatuur

Archieven
Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen Dilbeek, Afdeling VI (Schepdaal), 1895/15.

Werken
F. Brouwers, "De watermolen van Pede in Dilbeek (Schepdaal)", Levende Molens, jg. 33, 2011, 5, p. 41-44.
W. De Deceker, "De "Levende" watermolen van Sint-Gertrudis-Pede. Een wandeling langs een LEVEND monument in de Pedevallei", Eindwerk specialisatiecursus Toeristische gidsen Pajottenland en Zennevallei, 2004.
W. De Troch & R. Devreese (red.), "De Watermolen van Sint-Gertrudis-Pede, Brochure uitgegeven door Dilbeeks Erfgoed vzw, 2002.
T. Clement, J. Ghobert & C. Huart, "Les anciennes constructions rurales et les petites constructions des béguinages en Belgique", deel 3, Brussel, 1917, p. 35.
F. Schoonjans, "De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede, Eigen Schoon en De Brabander, jg. 51, 1968, 1-2, p. 88-89.
F. Schoonjans, "Pede Sainte Gertrude. Le Moulin Ensorcelé", Le Folklore Brabaçon, n° 180, 1968, p. 351-354.
"De Watermolen, Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 15 september 1991", Dilbeek, 1991.
"De Watermolen & omgeving Sint-Gertrudis-Pede", in: Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 8 september 1996, Dilbeek, 1996.
J.-L. Van Belle, "Signes Lapidaires. Nouveau dictionnaire. Belgique et Nord de la France", Louvain-la-Neuve, 1994, s.p.
H. Van den Nest (red.), "De Watermolen", in: "Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 11 september 1994", Dilbeek, 1994.
S. Vermeulen (eindred.), "Bakhuisjes", in: "Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 12 september 2010", Dilbeek, 2010.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
P. Lindemans, Huurvoorwaarden van een banmolen in Eigen Schoon en de Brabander, 1961, p. 401-403;
J. Van Linthoudt, “Bruegel en het Pajottenland”, Lennik 1990;
Openmonumentenmap 1996 – Tekst Ludo De Smedt
Openmonumentenmap Dilbeek 1991;
Jaak Ockeley, "Het geheim van bakker Lahoese - Assekoekjes", in Ascania, jg. 21, 1978, p. 113-126;
Openmonumentenmap 1996, tekst Ludo De Smedt.
Paul Bauters, "Kracht van wind en water, Molens in Vlaanderen", Davidsfonds, 1989
Jef Vranken, "Pajottenland, een land om lief te hebben", Opbouwwerk Pajottenland, 1980
Liliane Van de Steen, "Het Pajottenland, een stille liefde van P. Bruegel", Elishout , 2001
Danny Lamarcq, "Pieter Breugel De Oude, Het volledige schilderkunstig werk in reproduktie",
Stad Ninove, 1987
Christopher Brown, "Bruegel", Pharion Press, 1975
Toerisme Vlaams-Brabant," De Groene Gordel, een ontdekking", Editie 2004
Ludo De Smedt, "De Watermolen & omgeving Sint-Gertrudis-Pede", Gemeentebestuur Dilbeek,
Open Monumentendag 1996.
Aert Van Leeuw, "Schoon Pajottenland, uitgeverij De Postiljon", Dilbeek, 1971, voorwoord dr. G. Renson, Konservator van het Staatsdomein van Gaasbeek.
Wies De Troch, Renate Devreese, "De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede", Dilbeeks Erfgoed vzw , 2002.
Renate Devreese, "Leembouw in Dilbeek", Dilbeeks Erfgoed vzw, 2002.
Maurits Van Liedekerke, "Pajottenland", Davidsfonds, 1999.
"Dilbeek - Landschapspremie voor landschap "De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede", editiepajot.be, 22.11.2012.

Persberichten
Ingrid, "Vzw Nidasjtere zet de Pedemolen open ten voordele van Kom op tegen Kanker. Maaldagen in de Pedemolen", Het Nieuwsblad, 04.02.2015.

Mailbericht
Lieselotte De Landsheer (toerisme @ dilbeek.be), 08.12.2014,

Persberichten
"A la recherche du temps passé - Les moulins d'autrefois", in: Le Sillon Belge, 13 avril 2007, p. 8, ill.
"Vandalenstreken aan watermolen Pede", in: Editiepajot, 26.01.2008.
SSS, "Vandalisme aan watermolen Pede", in: Het Nieuwsblad, 28.01.2008.
CKD, "Vandalen Pedemolen blijven spoorloos", in: Het Nieuwsblad, 29.01.2008.
CKD, "Watermolen", in: Het Nieuwsblad, 05.11.2007.
Mail van dhr. Robert Staquet, 10.02.2009
Jan Muylaert, "Taarten bakken en zingen in de molen van Pede", Het Nieuwsblad, 05.07.2009.
Jan Muylaert, "Alfred den Ouden zingt in watermolen in Pede. Taarten bakken in molenaarsoven op zondag 12 juli", Het Nieuwsblad, 08.06.2009.
Bart Kerckhoven, "Dilbeeks Erfgoed organiseert Driekoningenborrel", Het Nieuwsblad, 31.12.2009.
YDS, "Driekoningenborrel aan watermolen", Het Nieuwsblad, 04.01.2010.Bart Kerckhoven, "Watermolen van Pede na tien jaar weer compleet. Jan Delcour schenkt oud stuk ijzer aan molenaar", in: Het Nieuwsblad, 08.01.2010.
"Dilbeek. Monuments restaurés", Le Soir, 04.11.1993.
"Dilbeek. Achtste Ezelsfeest op de Pedemolen", Editiepajot, 19.04.2010.
BKH, "Gratis exposeren", Het Nieuwsblad, 11.05.2010.
Bart Kerckhoven, "Watermolen te huur aan voordelige tarieven", Het Nieuwsblad, 26.05.2010.
BKH, "Molenaar spreekt", Het Nieuwsblad, 15.09.2010.
Bart Kerckhoven, "Fotoreeks: Open Monumentendag", Het Nieuwsblad, 21.09.2010.
BKH, "Ezelfeest aan Watermolen", Het Nieuwsblad, 26.04.2011.
"Dilbeek - Watermolen Pede werkt. 24 juli 2011", editiepajot.com
Freddy Kempeneer, "Prachtig molenlandschap verwacht veel schilders", persinfo.org, 24.08.2011.
Freddy Kempeneer, "Landschapsbeheersplan voor ‘de omgeving van de watermolen Sint-Gertrudis-Pede' goedgekeurd", persinfo.logicinmotion.eu, 15.09.2011
CKD, "Nieuwe brochure en extra Vlaamse premie voor Watermolen van Pede", Het Nieuwsblad, 15.09.2011.
Gerrit Achterland, "Landschapsbeheersplan voor de omgeving van de watermolen in Sint-Gertrudis-Pede goedgekeurd", editiepajot.be, 16.09.2011.
IDH, "Omgeving Pedemolen krijgt premie", Het Nieuwsblad, 20.09.2011.
Yvan De Saedeleer, "Watermolen van Pede na tien jaar weer compleet. Jan Delcour schenkt oud stuk ijzer aan molenaar", De Standaard, 08.01.2010.
SSJ, "Kandidate gemeenteraad sinds zaterdag vermist", Het Nieuwsblad, 18.10.2012.
LNZ, "Vermiste kandidate gemeenteraad vermoord door vriend", Het Nieuwsblad, 18.10.2012.
"Dilbeek - Landschapspremie voor landschap "De watermolen van Sint-Gertrudis-Pede", editiepajot.be, 22.11.2012.
IDH, "Premie voor beheerswerken rond watermolen van Pede", Het Nieuwsblad, 24.11.2012.
IDH, "Driekoningenborrel in Pedemolen", Het Nieuwsblad, 07.01.2013.
IDH, "De mooiste en lelijkste plekjes van Dilbeek", Het Nieuwsblad, 14.06.2013.
"Schepdaal - Gratis wijnproeverij in watermolen van Pede", Editiepajot.com, 19.08.2013.
Rudy De Saedeleir, "Watermolen Pede opnieuw bereikbaar", goeiedag.be (13.02.2014).
IDH, "Watermolen Pede opnieuw bereikbaar", Het Nieuwsblad, 19.03.2014.
Ingrid, "Vzw Nidasjtere zet de Pedemolen open ten voordele van Kom op tegen Kanker. Maaldagen in de Pedemolen", Het Nieuwsblad, 04.02.2015.
Ingrid, "Nidasjtere zamelt startgeld in voor deelname aan de 1.000 kilometer van Kom op Tegen Kanker. Nidasjtere opent een dagje de Pedemolen", Het Nieuwsblad, 05.02.2015.
DHH, "Domein molen Pede wordt hersteld", Het Nieuwsblad, 12.05.2015.
Michiel Elinckx, "Schepdaal. Aannemer stoot op oude fundamenten gebouw bij uitgraving vijver. Archeologische vondst aan Pedemolen", Het Laatste Nieuws, 03.11.2015.
Joost Van Liefferinghe, "Archeologen buiten zich over eeuwenoude vondsten aan Pedemolen", persinfo.org (30.10.2015).
Ingrid, "Archeologische vondsten in vijver aan Pedemolen",  Het Nieiuwsblad, 03.11.2015.
Sam Herremans, “Dilbeek - Archeologische vondst aan Pedemolen”, editiepajot.com, 30.10.2015.
Klaartje Van Rompaey, "Archeologische vondst aan Pedemolen in Dilbeek", RingTV, 05.11.2015
Marc Sluys, "Het waterlandschap achter dewatermolen van Sint-Gertrudis-Pede in ere hersteld. De omgeving is tegen de zomer klaar", editiepajot .be, 25.01.2016.